Friday, March 29, 2019

ከንቱ ነው

‹‹ኒዕመቱ ዱኒያ በይነል ፈኺዘይን ››
(አሌክስ አብርሃም )

ብየሽ የነበረው ማግባት ምናባቱ
ብየሽ የነበረው ትዳር ማለት ከንቱ
ኡመቱ ለዱኒያ ሲሻኮት ሲለፋ
አለች ያልናት አለም ከጃችን ስጠፋ ….

አንድ ነገር ገባኝ ሹክ አለኝ መለይካው
በነብስህ እልፍኝ ውስጥ ከንቱ ነው ፍራንካው !
ከንቱ ነው ጭብጨባው
ከንቱ ነው ጉልበቱ
ከንቱ ነው ስልጣኑ
ከንቱ ነው ወረቱ !
እዛም እዛም አትጫር
ከንቱ ነው እሳቱ !
የመምጫ መሄጃው
ፍጥረተ ኡመቱ …..
አንድ ነገር ገባኝ
እኔ ያንች ገልቱ …..

ፍቅር በሌለበት ዱኒያ ማለት ጤዛ
አቅልን ስቶ መሮጥ መዋከብ ወ….ደዛ !
የምን መንጀላጀል የምን ነገ ዛሬ
ጥቅልል ከመሻትሽ ኒካየን አስሬ
ፍቅር አንችን ብቻ
ውድድድ አይንሽን
ፍቅር አፍንጫሽን
እብድ ለከንፈርሽ
መልመድ ከጠረንሽ
ለ…..ሽ ከደረተሸ
ጡትሽን መከዳ …
ኧረ እ……..ዳ !

ከዛ …..
እንደሰማይ መብረቅ
ካየር እንደጣሉት ጋን የሚያህል ፈንጅ




ተምዘግዝጌ …. የሳት ከተማሽ ውስጥ እልም ነው እንጅ !

የኔ የሰማይ መና ሃላል የነብስ ሃቄ
ቤቴን በፈገግታሽ ቤትሽን በሳቄ
‹‹ኒዕመቱ ዱኒያ በይነል ፈኺዘይን ››
በፍቅርሽ ሰክሬ በጆሮሽ የምለው
ለካስ ጀነት ያለው በሃቂቃ ሚስቴ ጭኖች መካከል ነው !!

Wednesday, March 13, 2019

የዘርአያቆብ ፍልስፍና ሃቲት

ፈላስፋው ዘርአያቆብ "እስራኤላውያን በእግዝአብሄር የተመረጡ ሕዝቦች ናቸው የሚለውን" የሙሴን መሠረታዊ አስተምህሮን አይስማማበትም ። መናፍቁ እና ጠርጣራው #Heretic Philosopher ፈላስፋው ዘርአያቆብ የሙሴን መሰረታዊ አስተምህሮቶችን ይጠራጠራል ።

ዘርአያቆብ እግዝአብሄር ለአህዛብ ሚስጥሩን መችልም አይገልጥላቸውም የሚለውን በሙሴ የተጻፈውን የመዝሙረ ዳዊትን ጥቅሥ አይስማማበትም ። ይሁን እንጂ ጸሀፊው የካቶሊክ ቄስ ከሆነ ለአይሁድ ባላቸው ጥላቻን ማንጸባረቁ ሊሆን ይችላል ።

በመዠመር ያዘርአያቆብ ማነው ? ትውልዱስ እንፍራንዜ (ጎንደሬ) ወይስ የአክሱሜ ? ወይስ የካቶሊክ ካህን ?  ። ይሄ መታወቅ አለበት። ማንነቱን ማወቅ አስፈላጊ የሆነበት ምክንያት ጸሐፊው ኢትዮጲያዊ ላይሆን ይችላል የሚል ጥርጣሬ ስላለ ነው። 

ፕሮፌሰር ጌታቸው በጻፉት መጽሀፍ እንፍራንዜ ሲያደርጉት ሌሎች በተረጎሙት ደግሞ በወቅቱ በነበረው በካቶሊኮችና ኦርቶዶክሶች የሃይማኖት ውዝግብ ከአክሱም በሃይማኖት ክፍፍል ምክንያት ሸሽቶ ወደ ጎንደር የተሰደደ ትግሬ ያደርጉታል ።
ዲያቆን ዳንኤል ክብረት ስለ ዘርአያቆ ትውልድ ስፍራ የትውልድ ስፍራ የራሱን ሃሳብ ሲገልጽ ፦

" የዘርአ ያእቆብ የዓለም ስሙ ‹ወርቄ› ነው፡፡ ‹ወርቄ፣ ብርቄ፣ ድንቄ› የሚሉ የስም አወጣጦች በአማራው አካባቢ እንጂ በአኩስም አካባቢ የተለመዱ ስሞች አይደሉም፡፡ ኡርቢኖ በደብረ ታቦር አካባቢ ሲኖር የሰማውን ስም መሆን አለበት የተጠቀመው፡፡" ይላል በዳንኤል ክብረት እይታ ዘርአያቆብ የጎንደሬ ስም ነው የተጠቀመው ።

ዲያቆን ዳንኤል ሲጠቅሥ " እንዲያውም ‹እንደዚህ ከሀገር ወደ ሀገር ስሄድ ወደ አኩስም እመለስ ዘንደ አልፈቀድኩም፤ የካህኖቿን ክፋት ዐውቅ ነበርና›(ያሬድ፣25) ይላል፡፡ በዲያቆን ዳንኤል ክብረት እይታ "ዘርአ ያእቆብ በምንም መልኩ አኩስማዊ አይደለም ፡፡ አክሱምን በዚህ መጠን የሚጠላ አኩስማዊም ሊኖር አይችልም፡ በምክንያት የሚያምን ሰው ለዚህ ጥላቻው በቂ ምክንያት አላቀረበም፡፡ ዋና ማዕከላቸውን በአድዋ አድርገው ለነበሩት ካቶሊካውያን አኩስማውያን ቦታ ሊሰጧቸው አልፈቀዱም ነበር፡፡ የካቶሊክ ሚስዮናውያን መሠረት ሊጥሉ የፈለጉት በአኩስም ነበር፡፡ነገር ግን የአኩስም ካህናት አልፈቀዱም፡፡ይህንን ጥላቻ ነው ኡርቢኖ ያንጸባረቀው፡፡" ይላል።

ሌላው አብዛኛው ዘርአያቆብ እሚጠቅሳቸው ጥቅሦች ከመዝሙረ ዳዊት የተወሰዱ መሆናቸው ሌሎቹን የመጽሀፍ ቅዱስ ክፍሎችን በጥልቀት ያውቃል ወይ ሊያስብል ይችላል።

ዘርአ ያእቆብ ሙሴን ሲወቅስ ‹ወሙሴሰ ይቤ ኩሉ ሩካቤ ርኩስ ውእቱ - ሙሴም ሩካቤ ሁሉ ርኩስ ነው አለ› ይላል(215,9a)፡፡ ነቢዩ ሙሴ ራሱ በጋብቻ ጸንቶ የኖረ ነቢይ ነው፡፡ በምን መልኩ ይህንን ሊል አይችልም፡፡ ሙሴ ይህንን ነገር ለመናገሩ መጽሐፋዊም ትውፊታዊም ማስረጃ የለም፡፡ ዘርአ ያዕቆብ ዳዊት ከማወቅ (እርሱንም ሲደበቅ ደጋግሞ በማንበቡ)፣ ሐዲስን ከማንበብ የዘለለ የብሉይ ትምህርት የለውም ይላል ዲያቆን ዳንኤል ክብረት፡፡

ከሙሴ ይልቅ ግን ሐዋርያው ጳውሎስን በዚህ ጉዳይ ቢጠቅሥ ይመረጥ ነበረ ልምን ቢባል ጳውሎስ ከቻላችሁ እንደኔ አታግቡ ማለቱ በመልእክቶቹ የሚታወቅ ሲሆን ሐዋርያውም ራሱ ግን በዚህ ሊወቀስ የሚችል አይደለም ይህን ያለው ራሳቸውን በቅድስና ለሚለዩቱ ቅዱሳን ነው ፥ ምክንያቱም እርሱም ቢሆንም ግን የጋብቻን ክቡርነትንና የትውልድ መቀጠልን ነው ያስተማረው። ጌታ እየሱስም ጭምር "አንድ ሴት ለአንድ ወንድ" ብሎ ነው ያስተማረው። ጋብቻ ከሌለ ትውልድ ሊቀጥል እንደማይችል በጥንት ዘመንም የሚታወቅ ቀላል እውነት መሆኑ ይታወቃል ። ስለዚህ ዘርአያቆብ የቱ ቦታ ላይ ነው ሙሴ ሩካቤ ሁሉ እርኩስ እንዳለ ምንጩን አይጠቅሥም። በሙሴ ግዜ እንደውም እስራኤላውያን ህዝቡም ሆነ ነገስታቱ በርካታ ሚስቶችን ያገቡ ነበረ። ሙሴ ለነገስታቶች በሰጠው ምክር "ንጉሡ ሚስቶችን አያብዛ " የሚል ነው። በሃዲስ ኪዳን በአንድ ስለመወሰን ከመደንገጉ በስተቀር በብሉይ ዘመን ከአንድ በላይ ሚስት ማግባት እንደሚቻል ከብሉይ መጽፍሐት መረዳት ይቻላል ። በሙሴ ህግ የሚመሩት የእስራኤል ነገስታት ከአንድ በላይ ሚስቶችን አግብተው በርካታ ልጆችን እንደወለዱ መጽሐፈ ነገስት ያትታል ። ለምሳሌ።ንጉስ ዳትዊንስ የንጉስ ሰለሞን ልጅ ኢዮርብአም በርካታ ሚስቶች እንደነበሩዋቸው ማንበብ ይቻላል ።

ዘርአያቆብ መዝሙረ ዳዊት ላይ ብቻ ትኩረትን ስላደረገ ከብሔረ ኦሪት አሟልቶ መጥቀስ አልቻለም፡፡ የካቶሊክ ሚስዮናውያን ወደ ኢትዮጵያ ሲመጡ ቤተ ክርስቲያኒቱን የከሰሱበት አንዱ ክስ ‹ኦሪታዊት ናት› የሚል ነው፡፡ ለእነርሱ በንጉሥ ገላውዴዎስ ዘመን የነበሩት ሊቃውንት መልስ ሰጥተዋቸዋል፡፡ ዘርአ ያእቆብ የእነርሱ ወገን ካልሆነ በቀር ሙሴን በዚህ መልኩ አይጠቅሰውም፡፡ ዲያቆን ዳንኤል ክብረት ዘርአያቂብ ማለት ኡርቢኖ የተባለ የካቶሊክ መነኩሴ ነው።

ሌላው ዘርአያቆብ ስለ ንጉሥ ፋሲለደስ ያለው አመለካከት ነው ። "በዐመሉና በደም ማፍሰስ ጸና፣በጎ ላደረጉለት፣ ቤተ መንግሥትንና ያማሩ ቤቶችን ለሠሩለት፣ በጥበብ ነገር ሁሉም መንግሥቱን ላሣመሩለት ፈረንጆችን ጠላቸው› ይላል " ፋሲለደስ ቤቶችን ይወርስ ነበረ ሴቶችን አብሮአቸው ካደረ በሁዋላ ይገድላቸው ነበረ ሲል ንጉስ ፋሲልን ግፈኛ አድርጎ ያቀርበዋል።

በራሱ አንደበት እንዲህ ይላል " ፋሲለደስ ክፉን ነገር የሚሠራ ሆነ፡፡ ሰዎችን ያለ ፍርድ ይገድል ነበር፡፡ አመንዝራነትም ያበዛ ነበር፡፡ ሴቶችንም ከእነርሱ ጋር ካመነዘረ በኋላ ይገድላቸው ነበር፡፡ ዐመጻን የሚያደርጉ ሠራዊትንም ልኮ የድኾችን ሀገሮችና ቤቶች እንዲቀሙ ያደርግ ነበር፡፡

እግዚአብሔር ለክፉዎች ሕዝቦች ክፉውን ንጉሥ ሰጥቷቸው ነበርና፡፡ ስለ ንጉሡና ስለ ሕዝቡም ኃጢአት ረሀብና መቅሰፍት መጣ፡፡ ከረሃብ በኋላም ቸነፈር ሆነ፡፡ ብዙዎችም ሞቱ፡፡ ሌሎችም ፈሩ፡፡" ዘርአያቆብ በወቅቱ ለነበረው ማህበረሰብ በጎ አመለካከት አልነበረውም የህዝቡ ክፋት ፋሲለደስ የተባለ ክፉ ንጉስ እንደሰጣቸው አፍርጎ ነው የተረዳው።

ይሁንና ግን ፋሲለደስ በአጼ ሱስንዮስ ዘመን የነበረውን የሃይማኖት ውዝግብን ያስቆመና ፤ግራኝ አህመድን ወረራ ለመመከት መጥተው ነገር ግን ከግራኝ ሽንፈት በሁዋላ የኦርቶዶክስ እምነትን ወደ ካቶሊክ ለመለወጥ የሞከሩትን ፖርቱጋሎችን ያስወጣ ነው።

china port

Marine Gen. Thomas Waldhauser, the top U.S. military officer for Africa, told a congressional hearing last year that the U.S. military could face significant consequences if China took the port in Djibouti.

Tuesday, March 12, 2019

ከተማና ድንኩዋን የትም ይተከላል

ህንድ፥ ግብጽ፥ ሳኡዲ ፥እንዲሁም ቻይና አዳዲስ ከተሞችን እየገነቡ ይገኛሉ ። ሳኡዲ ከአፍሪካ ጋር በድልድይ የሚገናኝ ቀይ ባህር ጠረፍ ላይ ከጆርዳንና ግብጽ ቅርበት ባለው ስፍራ ግዙፍ ከተማን እየገነባች ነው።

ቻይና እየገነባች ያለችው ከተማ የ #USA ውን ኒው ዮርክ ሲቲን በግዝፈት የሚያስንቅ ሲሆን ከሆንግ ኮንግ ጋር በትላልቅ ድልድዮች እያገናኘችው ነው።

ጎረቤት ኬንያ እንኩዋን 6 የተለያዩ ግልጋሎት እሚውሉ ከተሞችን ልትገነባ ነው።  ለስፖርት ፥ ለቴክኖሎጂ ፥ ለህክምና ፥ ለመዝናኛ ...ወዘተ እሚውሉ ሲሆን በርካታ የዓለማችን ሀገርስት አዳዲስ ከተሞችን ከስክራች #Scratch እየገነቡ ይገኛሉ። ህንድ 12 አዳዲስ ትላልቅ ከተሞችን እየገነባች ትገኛለች ። ቻይናም ኒው ዮርክ ሲቲን እሚያስንቅ ከሆንግ ኮንግ ጋር እሚገናኝ ግዙፍ ከተማን እየገነባች ትገኛለች ።

እንዲሁም ቱጃሩ ቢል ጌትስ በአሪዞና በረሐ ውስጥ የቴክኖሎጂ የዘመነ ከተማን እያስገነባ ነው። ይህ ከተማ ያለ ሹፌር እሚነዱ መኪኖችን በአውራ ጎዳናዎቹ ላይ ይሽከረከራሉ። ይህ ከተማ ተሰርቶ ሲያልቅ 182 ሺህ ህዝብ መኖርያ ይሆናል ተብሎ ይጠበቃል .።

አሁን በአለም ዙሪያ እየተቆረቆሩ ያሉ ከተሞች በብዙ ነገራቸው ዘመናዊና የተራቀቁ ናቸው።

እኛ ግን አዲስ ከመፍጠር ይልቅ፥ የተፈጠረው ላይ ስለምናተኩር ነው እንጂ "ከተማ እና ድንኩዋን የትም ይተከላል" የሚለው ይትበሀል ረስተናል።

Monday, March 4, 2019

የዘርአያቆብ ፍልስፍና ሃቲት

ፈላስፋው ዘርአያቆብ "እስራኤላውያን በእግዝአብሄር የተመረጡ ሕዝቦች ናቸው የሚለውን" የሙሴን መሠረታዊ አስተምህሮን አይስማማበትም ። መናፍቁ እና ጠርጣራው #Heretic Philosopher ፈላስፋው ዘርአያቆብ የሙሴን መሰረታዊ አስተምህሮቶችን ይጠራጠራል ።

ዘርአያቆብ እግዝአብሄር ለአህዛብ ሚስጥሩን መችልም አይገልጥላቸውም የሚለውን በሙሴ የተጻፈውን የመዝሙረ ዳዊትን ጥቅሥ አይስማማበትም ። ይሁን እንጂ ጸሀፊው የካቶሊክ ቄስ ከሆነ ለአይሁድ ባላቸው ጥላቻን ማንጸባረቁ ሊሆን ይችላል ።

በመዠመር ያዘርአያቆብ ማነው ? ትውልዱስ እንፍራንዜ (ጎንደሬ) ወይስ የአክሱሜ ? ወይስ የካቶሊክ ካህን ?  ። ይሄ መታወቅ አለበት። ማንነቱን ማወቅ አስፈላጊ የሆነበት ምክንያት ጸሐፊው ኢትዮጲያዊ ላይሆን ይችላል የሚል ጥርጣሬ ስላለ ነው። 

ፕሮፌሰር ጌታቸው በጻፉት መጽሀፍ እንፍራንዜ ሲያደርጉት ሌሎች በተረጎሙት ደግሞ በወቅቱ በነበረው በካቶሊኮችና ኦርቶዶክሶች የሃይማኖት ውዝግብ ከአክሱም በሃይማኖት ክፍፍል ምክንያት ሸሽቶ ወደ ጎንደር የተሰደደ ትግሬ ያደርጉታል ።
ዲያቆን ዳንኤል ክብረት ስለ ዘርአያቆ ትውልድ ስፍራ የትውልድ ስፍራ የራሱን ሃሳብ ሲገልጽ ፦

" የዘርአ ያእቆብ የዓለም ስሙ ‹ወርቄ› ነው፡፡ ‹ወርቄ፣ ብርቄ፣ ድንቄ› የሚሉ የስም አወጣጦች በአማራው አካባቢ እንጂ በአኩስም አካባቢ የተለመዱ ስሞች አይደሉም፡፡ ኡርቢኖ በደብረ ታቦር አካባቢ ሲኖር የሰማውን ስም መሆን አለበት የተጠቀመው፡፡" ይላል በዳንኤል ክብረት እይታ ዘርአያቆብ የጎንደሬ ስም ነው የተጠቀመው ።

ዲያቆን ዳንኤል ሲጠቅሥ " እንዲያውም ‹እንደዚህ ከሀገር ወደ ሀገር ስሄድ ወደ አኩስም እመለስ ዘንደ አልፈቀድኩም፤ የካህኖቿን ክፋት ዐውቅ ነበርና›(ያሬድ፣25) ይላል፡፡ በዲያቆን ዳንኤል ክብረት እይታ "ዘርአ ያእቆብ በምንም መልኩ አኩስማዊ አይደለም ፡፡ አክሱምን በዚህ መጠን የሚጠላ አኩስማዊም ሊኖር አይችልም፡ በምክንያት የሚያምን ሰው ለዚህ ጥላቻው በቂ ምክንያት አላቀረበም፡፡ ዋና ማዕከላቸውን በአድዋ አድርገው ለነበሩት ካቶሊካውያን አኩስማውያን ቦታ ሊሰጧቸው አልፈቀዱም ነበር፡፡ የካቶሊክ ሚስዮናውያን መሠረት ሊጥሉ የፈለጉት በአኩስም ነበር፡፡ነገር ግን የአኩስም ካህናት አልፈቀዱም፡፡ይህንን ጥላቻ ነው ኡርቢኖ ያንጸባረቀው፡፡" ይላል።

ሌላው አብዛኛው ዘርአያቆብ እሚጠቅሳቸው ጥቅሦች ከመዝሙረ ዳዊት የተወሰዱ መሆናቸው ሌሎቹን የመጽሀፍ ቅዱስ ክፍሎችን በጥልቀት ያውቃል ወይ ሊያስብል ይችላል።

ዘርአ ያእቆብ ሙሴን ሲወቅስ ‹ወሙሴሰ ይቤ ኩሉ ሩካቤ ርኩስ ውእቱ - ሙሴም ሩካቤ ሁሉ ርኩስ ነው አለ› ይላል(215,9a)፡፡ ነቢዩ ሙሴ ራሱ በጋብቻ ጸንቶ የኖረ ነቢይ ነው፡፡ በምን መልኩ ይህንን ሊል አይችልም፡፡ ሙሴ ይህንን ነገር ለመናገሩ መጽሐፋዊም ትውፊታዊም ማስረጃ የለም፡፡ ዘርአ ያዕቆብ ዳዊት ከማወቅ (እርሱንም ሲደበቅ ደጋግሞ በማንበቡ)፣ ሐዲስን ከማንበብ የዘለለ የብሉይ ትምህርት የለውም ይላል ዲያቆን ዳንኤል ክብረት፡፡

ከሙሴ ይልቅ ግን ሐዋርያው ጳውሎስን በዚህ ጉዳይ ቢጠቅሥ ይመረጥ ነበረ ልምን ቢባል ጳውሎስ ከቻላችሁ እንደኔ አታግቡ ማለቱ በመልእክቶቹ የሚታወቅ ሲሆን ሐዋርያውም ራሱ ግን በዚህ ሊወቀስ የሚችል አይደለም ይህን ያለው ራሳቸውን በቅድስና ለሚለዩቱ ቅዱሳን ነው ፥ ምክንያቱም እርሱም ቢሆንም ግን የጋብቻን ክቡርነትንና የትውልድ መቀጠልን ነው ያስተማረው። ጌታ እየሱስም ጭምር "አንድ ሴት ለአንድ ወንድ" ብሎ ነው ያስተማረው። ጋብቻ ከሌለ ትውልድ ሊቀጥል እንደማይችል በጥንት ዘመንም የሚታወቅ ቀላል እውነት መሆኑ ይታወቃል ። ስለዚህ ዘርአያቆብ የቱ ቦታ ላይ ነው ሙሴ ሩካቤ ሁሉ እርኩስ እንዳለ ምንጩን አይጠቅሥም። በሙሴ ግዜ እንደውም እስራኤላውያን ህዝቡም ሆነ ነገስታቱ በርካታ ሚስቶችን ያገቡ ነበረ። ሙሴ ለነገስታቶች በሰጠው ምክር "ንጉሡ ሚስቶችን አያብዛ " የሚል ነው። በሃዲስ ኪዳን በአንድ ስለመወሰን ከመደንገጉ በስተቀር በብሉይ ዘመን ከአንድ በላይ ሚስት ማግባት እንደሚቻል ከብሉይ መጽፍሐት መረዳት ይቻላል ። በሙሴ ህግ የሚመሩት የእስራኤል ነገስታት ከአንድ በላይ ሚስቶችን አግብተው በርካታ ልጆችን እንደወለዱ መጽሐፈ ነገስት ያትታል ። ለምሳሌ።ንጉስ ዳትዊንስ የንጉስ ሰለሞን ልጅ ኢዮርብአም በርካታ ሚስቶች እንደነበሩዋቸው ማንበብ ይቻላል ።

ዘርአያቆብ መዝሙረ ዳዊት ላይ ብቻ ትኩረትን ስላደረገ ከብሔረ ኦሪት አሟልቶ መጥቀስ አልቻለም፡፡ የካቶሊክ ሚስዮናውያን ወደ ኢትዮጵያ ሲመጡ ቤተ ክርስቲያኒቱን የከሰሱበት አንዱ ክስ ‹ኦሪታዊት ናት› የሚል ነው፡፡ ለእነርሱ በንጉሥ ገላውዴዎስ ዘመን የነበሩት ሊቃውንት መልስ ሰጥተዋቸዋል፡፡ ዘርአ ያእቆብ የእነርሱ ወገን ካልሆነ በቀር ሙሴን በዚህ መልኩ አይጠቅሰውም፡፡ ዲያቆን ዳንኤል ክብረት ዘርአያቂብ ማለት ኡርቢኖ የተባለ የካቶሊክ መነኩሴ ነው።

ሌላው ዘርአያቆብ ስለ ንጉሥ ፋሲለደስ ያለው አመለካከት ነው ። "በዐመሉና በደም ማፍሰስ ጸና፣በጎ ላደረጉለት፣ ቤተ መንግሥትንና ያማሩ ቤቶችን ለሠሩለት፣ በጥበብ ነገር ሁሉም መንግሥቱን ላሣመሩለት ፈረንጆችን ጠላቸው› ይላል " ፋሲለደስ ቤቶችን ይወርስ ነበረ ሴቶችን አብሮአቸው ካደረ በሁዋላ ይገድላቸው ነበረ ሲል ንጉስ ፋሲልን ግፈኛ አድርጎ ያቀርበዋል።

በራሱ አንደበት እንዲህ ይላል " ፋሲለደስ ክፉን ነገር የሚሠራ ሆነ፡፡ ሰዎችን ያለ ፍርድ ይገድል ነበር፡፡ አመንዝራነትም ያበዛ ነበር፡፡ ሴቶችንም ከእነርሱ ጋር ካመነዘረ በኋላ ይገድላቸው ነበር፡፡ ዐመጻን የሚያደርጉ ሠራዊትንም ልኮ የድኾችን ሀገሮችና ቤቶች እንዲቀሙ ያደርግ ነበር፡፡

እግዚአብሔር ለክፉዎች ሕዝቦች ክፉውን ንጉሥ ሰጥቷቸው ነበርና፡፡ ስለ ንጉሡና ስለ ሕዝቡም ኃጢአት ረሀብና መቅሰፍት መጣ፡፡ ከረሃብ በኋላም ቸነፈር ሆነ፡፡ ብዙዎችም ሞቱ፡፡ ሌሎችም ፈሩ፡፡" ዘርአያቆብ በወቅቱ ለነበረው ማህበረሰብ በጎ አመለካከት አልነበረውም የህዝቡ ክፋት ፋሲለደስ የተባለ ክፉ ንጉስ እንደሰጣቸው አፍርጎ ነው የተረዳው።

ይሁንና ግን ፋሲለደስ በአጼ ሱስንዮስ ዘመን የነበረውን የሃይማኖት ውዝግብን ያስቆመና ፤ግራኝ አህመድን ወረራ ለመመከት መጥተው ነገር ግን ከግራኝ ሽንፈት በሁዋላ የኦርቶዶክስ እምነትን ወደ ካቶሊክ ለመለወጥ የሞከሩትን ፖርቱጋሎችን ያስወጣ ነው።

Ethiopia Debt Sustainability

የገንዘብ ስርአት ቁጥጥር ሊደረግበት ይገባል። ከለውጡ በፊት በኢትዮፒያ በኢትዮፒያ ልማት ባንክ በኩል ብድር ቢመቻችም ብድሩ ሳይመለስ #npl ማለትም #የማይመለሱ ብድሮች ይፋዊ በሆነው መረጃ #Non_Performing_Loans #NPL ወደ 40 በመቶ ከፍ ቢልም እስከ 70 በመቶ ይደርሳል በዘርፉ ባለሙያዎች ግምት።ለዚህ ምሳሌ እሚሆነው #Aika_Addis የተባለው የ#ቱርክ #ኩባንያ #አይካ_አዲስ በ8 ቢሊየን እዳ እሳቅፈው ሲሄዱ 29 ሚሊየን ዶላር ማሽን ቢያመጣም 150 ሚሊየን ዶላር እንዳመጣ ተደርጎ ብድር ከልማት ባንክ ተለቆለታል ። ይህም።ልማት ባንኩን አክስሮአል ።
አሁን ግን በዚህ አይነት መንገድ በተለይም ግብርና ዘርፍ እንሰማራለን ብለው ከልማት ባንክ ብድር ወስደው ያልከፈሉ በህግ እንደሚጠየቁ የብሄራዊ ባንክ ገዢ ጠቁመዋል ።

#small & medium eneterprisrs አነስተኛና መካከለኛ ተቁዋማት አበዳሪ
ያጡት በዚህ ምክንያት ነው ።
እሚያበድራቸው የለም ፥ ወጣቱ ስራ ያጣው በዚህ ምክንያት ነው።
አሁን ያለው ለውጥ መደገፍ የምንችለው በኢኮኖሚ ስልት ነው ስራ እድል ለወጣቱ መፈጠር እና ኤክስፖርት #import_Export_Trade #ወጪና_ገቢ_ንግድ መንቀሳቀስ አለበት ፥ ለዚህ ደግሞ መንግስት #ፕላን ማውጣት አለበት። የሀገሪቱ የውጭ ብድርን ጫና የመሸከም አቅም #Debt Sustainability መፈተሽ አለበት።  ከአቅም በላይ ብድርና ክፍያ የውጭ ምንዛሪውን ጠራርጎ እየወሰደው ነው። ሃገሪቱ ብድር ለመክፈል አጠራጣሪ ሁኔታ ውስጥ ልትገባ እንደነበረ ወይም #Default ልታደርግ እንደነበረ የብሄራዊ ባንክ ገዥ ዶ/ር ይናገር ደሴ ጠቆም አድርገዋል በቅርቡ በሰጡት ቃለ ምልልስ።

Sunday, March 3, 2019

Zar’a Ya’aqob Ethiopian philosopher

Zar’a Ya’aqob is not Ethiopian or there was no such philosopher called Zar’a Ya’aqob. The one known as Zara Ya’aqob was a pseudonym used by a 19th Century Freemason European — who penned the treatises as better known as the Hatetas.

Thursday, February 28, 2019

ህገ_መንግስት ኢንሹራንስ ሰምተው ያውቃሉ

ሕገ መንግሥት ተርጓሚው አካል ከዚህ መሠረታዊ የፍትሕና ርትዕ መርህ በመነሳት፣ ለየትኛውም ወገን ባለማድላት ተጥሰዋል ተብሎ የቀረበለትን የሕገ መንግሥት መርሆዎች ለማፅናትና ለማስከበር ገለልተኛ መሆን ይገባዋል፤ በዚህ መርህ መሠረትም ተርጓሚው አካል እጅግ ወሳኝ ሚና የሚጫወት መሆኑን መገንዘብ አስፈላጊው ነው፡፡

ሌላው ሕገ መንግሥትን ከመተርጎም አንፃር አዲስ ክስተት ወይም ጽንሰ ሐሳብ የሆነው የሕገ መንግሥት ኢንሹራንስ የሚለውንም አስፈላጊነትን ማንሳት ያሻል፡፡ ሕገ መንግሥት ተርጓሚው አካል በተለይ የመድበለ ፓርቲ ሥርዓት በሚከተሉ አገሮች ውስጥ፣ ለተፎካካሪ ፓርቲዎች ዋስትና የሚሰጥ አካል እንደሚሆን ይታወቃል።፡

‹‹የመድበለ ፓርቲ ሥርዓት የሚከተል የፖለቲካ ሥርዓት ውስጥ በዴሞክራሲያዊ ምርጫ ፓርቲዎች ይቀያየራሉ፡፡ ስለሆነም አንድ ፓርቲ ከሥልጣን ከወረደ በኋላ ምንም አድልኦ በሌለበት ሁኔታ በሚቀጥለው ምርጫ የምረጡኝ ቅስቀሳና ዘመቻ አድርጎ ወደ ሥልጣን እንዲመለስ ዋስትና ያስፈልገዋል፡፡

አማርኛ የAU የስራ ቁዋንቁዋ ሆነ

የአውሮፓ ህብረት #EU ከአስር በላይ የስራ ቁዋንቁዋዎች ሲኖሩት፥ የአፍሪካ ህብረትም አማርኛ ከአረብኛ ከእንግሊዝኛ ከስዋሂሊና ከፖርቱጋል እና ከፈረንሳይኛ ቀጥሎ 6ኛ የስራ ቁዋንቁዋ ይሆን ዘንድ አማርኛ ቁዋንቁዋን ሰይሞአል።  ከአስሩ አፍሪካውያን አንዱ ኢትዮጲያዊ ሲሆን የህዝብ ብዛቱዋ ከአፍሪካ 2ኛ የሆነ ህዝብ መግባቢያ ቁዋንቁዋ የሆነው አማርኛ ቁዋንቁዋ የAU one of the official languages of AU መሆኑ አኩሪ ሲሆን የጠ/ሚሩ ድል ነው።
ይህም ለበርካታ ኢትዮጲያውያን የስራ እድልን ሲፈጥር የኢትዮጲያውያን ደራሲዎች በአማርኛ ብቻ ነው እሚጽፉት በአውሮፓውያን ቁዋንቁዋ እንደ ኬንያ ጋና ወይም እንደ ናይጄሪያና ደቡብ አፍሪካ ደራስያን  በእንግሊዝኛ ቁዋንቁዋ ቢጽፉ ኖሮ አለም ኣቀፍ እውቅናን ይጎናጸፉ ነበር ለሚለው ምላሽን የሚሰጥ ነው። ምክንያቱም በርካታ ኣፍሪካውያን የአማርኛ ቁዋንቁዋን እሚማሩ ከሆነ የኢትዮጲያ ቁዋንቁዋ ፥ ስነ-ጽሁፍና ባህል ሰፊ የመተዋወቅ እድልን ያገኛክ።

Wednesday, February 6, 2019

trade war USA Vs China

የአሜሪካና የቻይና የንግድ ጦርነት #Trade war ወደ ገንዘብ ምንዛሪ ጦርነት # Currency war ይቀየራል ተብሎ ተሰግቶአል። ይህ ደግሞ የሌላውን አገር ሆነ ብሎ# የገንዘብ ምንዛሪን ከፍና ዝቅ እንዲል በማድረግ የዝያን ሃገር ገንዘብ #ማክሰርና ዋጋ ማሳጣት ማለት ሲሆን ይህ በትራምፕ የተቀሰቀሰው የንግድ ጦርነት አለምን በተለይም ታዳጊ ሃገራትን ክፉኛ ሊጎዳ ይችላል። እልኽኛው #Stubbourn ግትሩ # ፕሬዝደንት ትራምፕ ገና ከዚህ የባሰ #ማዕቀብን #በቻይና ላይ ለመጣል እየተዘጋጁ ነው።
አሜሪካ ከዚህ ቀደም ባላንጣ ያለቻቸውን ቱርክንና ሩስያን ገንዘብ ምንዛሪን ዋጋ በማሳጣት የስራ አጥ Unemployment rate #ቁጥሩ እንዲጨምር ፥ #ኤክስፖርት እንዲቀንስና ማህበራዊና ፖለቲካዊ ቀውስን እሚያስከትልና መንግስታትን እሚያናጋ ነው። ቻይናም የስራ አጥ ቁጥሩዋ እየወነሰ ሲገኝ ይህን የንግድ #ጦርነትን ተከትሎ ለመጀመርያ ግዜ #በ30 አመታት ውስጥ የኢኮኖሚ #እድገትዋ #ቀንሶአል።

Sunday, January 27, 2019

ፋሪድ ዘካራይ ማነው ?

#ፋሪድ_ዘካራይ ማነው ?
በአለም ኢኮኖሚ ፎረም የዓለም ኢኮኖሚክ ፎረም #Word_Economic_Forum
ላይ ተገኝቶ ከጠ/ሚር ዶ/አብይ አህመድ ጋር ሲነጋገር በዚህ ፎቶ የምናየው ጋዜጠኛና የፖለቲካ ሳይንቲስት ሲሆን# ፓኪስታን አሜሪካዊ ሲሆን በ#newsweek መጽሄት ላይ ቁዋሚ #ኣምደኛ የነበረ ሲሆን በአሁኑ ወቅት ግን የCNN tv #GPS የተሰኘ ስለ አለማችን ወቅታዊ ሁኔታ የተለያዩ መሪዎችን የሚያወያይ ዝግጅት አዘጋጅና አቅራቢ #host ሆኖ ይሰራል። በርካታ መጽሐፍትን የጻፈ ሢሆን በፖለቲካ ትንተና ክህሎቱ የተመሰከረለት ነው። የአለማችን ታላላቅ መሪዎች በእርሱ ኢንተርቪው #interview ላይ መገኘት አጥብቀው ይፈልጉታል ። ይህ በእንዲህ እንዳለ ፥ የዓለም ኢኮኖሚክ ፎረም #Word_Economic_Forum
የ2020 ስብሰባ በኢትዮጲያ እንዲካሄድ ተወስኖአል። 

Monday, January 21, 2019

የነዳጅ እጥረትና መፍትሄው

የሰሞኑ የነዳጅ መጥፋት የነዳጅ አከፋፋዮች የትርፍ ህዳግ (#profit_margin ) ሲበዛ ማነሱ ዋነኛ ምክንያት ሁኖ ተጠቅሶአል። ይህ የትርፍ ህዳግ ከፍ ይበል ተብሎ በተደጋጋሚ ተጠይቆ የነበረ ቢሆንም ምላሹ ዘግይቶአል። የዶላር ምንዛሬ ሲጨምር የነዳጅ ዋጋ ግን አልጨመረም በአቶ ሃይለማርያም ግዜ ። ይህም በሌሎች ሸቀጦችና ኣገልግሎቶች ላይ የዋጋ ጭማሪ ወዲያውኑ #Instantly የኑሮ ውድነትን ያስከትላል ይህ ደግሞ በፈንታው የፖለቲካ ኣለመረጋጋትን ሊያስከትል ይችላል። በኣሁኑ ወቅት በሱዳንና ዚምባብዌ የሚታይርው ህዝባዊ ኣመጽ ሰበቡ የነዳጅ ዋጋ ማሻቀብ ነው። ነዳጅ ማደያዎች ማደያውን ህንጻ እየገነቡበት ነው ተብሎአል ትርፉ በጣም ትንሽ ስለሆነና አዋጭ ሥላልሆነ ህንጻ ሰርቶ ማከራየትን የቀለለ ሁኖ ኣግኝተውታል። ከዚህም።በላይ ደግሞ ነዳጅ አከፋፋዮችም በዱቤ የወሰዱትን በቢሊየን ዱቤ እየከፈሉ አለመሆኑ ታውቆአል።

የኣጼ።ምንሊክና የፊታውራሪ ሀብተ ጊዮርጊስ ታሪክ

#አጼ #(እምዬ) #ምኒልክ እና ፊት አውራሪ #ሀብተ_ጊዮርጊስ ዲነግዴ እጅግ የልብ ወዳጅ ሲሆኑ እንዲሁም ለዘመናዊቱዋ #ኢትዮጵያ ጉልህ አስተዋጽኦ ያደረጉም ናቸው።
#እምዬ ምኒልክ በአንዱ ወገን እምዬ የሚል የእናትነት ስያሜ #ሲሰጣቸው በሌላው ሲቀጥል ደግሞ የነጭ ወራሪን ከባህረ ነጋሽ (ኤርትራ) ጨርሰው ማስወጣት ነበረባቸው ይላሉ። #አጼ ምኒሊክ #አባታቸው# ከሞቱ ቡኃላ #አጼ ቴዎድሮስ #ተማርከው በ11 ዓመታቸው ተወስደው በቴዎድሮስ ቤተ መንግስት ለተወሰነ ዓመታት #ከቆዩ ቡኃላ #ሸሽተው ወደ #ሸዋ ገብተው በአባታቸው #ሃይለ #መለኮት #ዙፋን ነግሰዋል። ሙሉ ለሙሉ ኢትዮጵያን ማስተዳደር ከጀመሩ ቡኃላም #ለዘመናዊቱዋ #ኢትዮጵያ መሠረት ጥለዋል ። #የነጭ ወራሪንም #ዋጋውን ሰጥተው አባረዉታል። 
#ሀብተ ጊዮርጊስ #ዲነግዴ #በጦረኝነታቸው ወደር #ከሌላቸው ወድ ኢትዮጵያዊ ጀግኞች መካከል ናቸው። #በአድዋ #የጦርነት ውሎ በርከት ያለ ሰራዊት ይዘው #ጉልህ #የጀግንነት ተጋድሎ አድርገዋል።# ሀብተ ጊዮርጊስ በፍርድ አዋቂነታቸው ስማቸውም #ሀብቴ አባ መላ ይሉዋቸዋል። አባ #መላ #አጼ (እምዬ) ምኒልክ ካረፉ ቡኃላ የስልጣን #ሽኩቻ እንዳይነሳ በማለት አገሪቱዋ በማረጋጋት #ትልቅ አስተዋጽኦ አድርገዋል።

የአጼው እና የአባ መላ ሞት አስገራሚ የሚያደርግው #ነገር ቢኖር #እምዬ በ1906ዓም ታህሳስ 03 ቀን #እለተ አርብ በስድሳ #ዘጠኝ (69) #አመታቸው አረፉ ።# እምዬ ባረፉ በ13ኛው ዓመት #ታህሳስ 03 /1919ዓም# ሀብተ #ጊዮርጊስ #ዲነግዴ #አረፉ ።
ሌላው ደግሞ #ሞታቸውን# አስገራሚ የሚያደርገው #ሁለቱም #በዕለተ #አርብ ማረፋቸው ነው። አባ መላ ሞቴን# በጌታዬ በምኒልክ ቀን አድርግልኝ ብለው #መጸለያቸውና #ያሉትም መሆኑ #አስዳናቂ ነው።

Sunday, January 20, 2019

የነዳጅ እጥረትና መፍትሄው

የሰሞኑ የነዳጅ መጥፋት የነዳጅ አከፋፋዮች የትርፍ ህዳግ (#profit_margin ) ሲበዛ ማነሱ ዋነኛ ምክንያት ሁኖ ተጠቅሶአል። ይህ የትርፍ ህዳግ ከፍ ይበል ተብሎ በተደጋጋሚ ተጠይቆ የነበረ ቢሆንም ምላሹ ዘግይቶአል። የዶላር ምንዛሬ ሲጨምር የነዳጅ ዋጋ ግን አልጨመረም በአቶ ሃይለማርያም ግዜ ። ይህም በሌሎች ሸቀጦችና ኣገልግሎቶች ላይ የዋጋ ጭማሪ ወዲያውኑ #Instantly የኑሮ ውድነትን ያስከትላል ይህ ደግሞ በፈንታው የፖለቲካ ኣለመረጋጋትን ሊያስከትል ይችላል። በኣሁኑ ወቅት በሱዳንና ዚምባብዌ የሚታይርው ህዝባዊ ኣመጽ ሰበቡ የነዳጅ ዋጋ ማሻቀብ ነው። ነዳጅ ማደያዎች ማደያውን ህንጻ እየገነቡበት ነው ተብሎአል ትርፉ በጣም ትንሽ ስለሆነና አዋጭ ሥላልሆነ ህንጻ ሰርቶ ማከራየትን የቀለለ ሁኖ ኣግኝተውታል። ከዚህም።በላይ ደግሞ ነዳጅ አከፋፋዮችም በዱቤ የወሰዱትን በቢሊየን ዱቤ እየከፈሉ አለመሆኑ ታውቆአል።

Friday, January 11, 2019

ጥቂት ስለ ቡልጋ

ጥቂት ስለ ቡልጋ ቡልጋ ሰሜን ሸዋ ከሚገኙ ታሪካዊ ጠቅላይ ግዛቶች አንዱ ሲሆን አብዛኛውን ጊዜ፣ የመካከለኛው ዘመን አምሓራ ነገሥታት ይነግሡበት ከነበረው ከተጉለት ጋር እጅግ የተሳሰረ በመሆኑ አብሮ ተጉለትና ቡልጋ ሲባል ይታወቃል። መልክዓምድራዊ ገጽታው ወይና ደጋ ነው። በኢትዮጵያ ታሪክ ዋንኛ ከሚባሉ ፖለቲካዊና ሃይማኖታዊ ቦታዎች አንዱ ነው። ታላላቅ ቅዱሳን የወጡበትም ቦታ ነው። ለምሳሌ አፄ ይኩኖ አምላክን ያነገሡት ቅዱስ አቡነ ተክለ ሃይማኖት እና ቅድስት ክርስቶስ ሠምራ የቡልጋ ተወላጆች ነበሩ። የአፄ ምኒልክ የአማራ ጦር ብዙው ከተጉለትና ቡልጋ እንደነበር አንዳንድ የታሪክ ጽሐፊያን ጽፈዋል። የምኒልክ ምሽግና የጦር ግምጃ ቤት የሚገኘውም ቡልጋ ነው። በኢትዮጵያ ብዙ ታላላቅ የሚባሉ የእውቀትና የሃይማኖት መጻሕፍት የጻፉ ሊቃውንት ከቡልጋ የወጡ ነበሩ። ለምሳሌ በማንኛውም የግዕዝና የተለያዩ ሰነዶች ላይ ዘብሔረ ቡልጋ የሚል ካለ ደራሲው ቡልጌ ናቸው። የሸዋ አምሓራ መንግሥት ዋና ዋና ሊቃውንት የሚፈልቁበት ቦታም ነበር። አፄ ፋሲል የተወለዱበት መገዘዝ የሚባለው ተራራ የሚገኘው ቡልጋ ነው። ታዋቂ ከሆኑ ሌሎች ከቡልጋ ተወላጆች መካከል ጽሓፌ ትዕዛዝ አክሊሉ ሐብተወልድ፣ ጽሓፌ ትዕዛዝ ወልደጊዮርጊስ ወልደዮሓንስ፣ ደጃዝማች ኪዳኔ ወልደመድሕን፣ ብላቴን ጌታ ማሕተመሥላሴ ወልደመስቀል፣ ተስፋ ገብረሥላሴ፣ ተክለጻዲቅ መኩሪያ፣ ደጃዝማች ሐብተሥላሴ በላይነህ ይገኙበታል። የኔም አባት ሎሬት ዶክተር መላኩ ወረደም እንዲሁ። ፎቶው ላይ ያለው አፄ ፋሲል ተወለዱበት የሚባለውና ቡልጋ የሚገኘው መገዘዝ ተራራ ነው
1-2 minutes

ጥቂት ስለ ቡልጋ

ቡልጋ ሰሜን ሸዋ ከሚገኙ ታሪካዊ ጠቅላይ ግዛቶች አንዱ ሲሆን አብዛኛውን ጊዜ፣ የመካከለኛው ዘመን አምሓራ ነገሥታት ይነግሡበት ከነበረው ከተጉለት ጋር እጅግ የተሳሰረ በመሆኑ አብሮ ተጉለትና ቡልጋ ሲባል ይታወቃል። መልክዓምድራዊ ገጽታው ወይና ደጋ ነው። በኢትዮጵያ ታሪክ ዋንኛ ከሚባሉ ፖለቲካዊና ሃይማኖታዊ ቦታዎች አንዱ ነው። ታላላቅ ቅዱሳን የወጡበትም ቦታ ነው። ለምሳሌ አፄ ይኩኖ አምላክን ያነገሡት ቅዱስ አቡነ ተክለ ሃይማኖት እና ቅድስት ክርስቶስ ሠምራ የቡልጋ ተወላጆች ነበሩ። የአፄ ምኒልክ የአማራ ጦር ብዙው ከተጉለትና ቡልጋ እንደነበር አንዳንድ የታሪክ ጽሐፊያን ጽፈዋል። የምኒልክ ምሽግና የጦር ግምጃ ቤት የሚገኘውም ቡልጋ ነው። በኢትዮጵያ ብዙ ታላላቅ የሚባሉ የእውቀትና የሃይማኖት መጻሕፍት የጻፉ ሊቃውንት ከቡልጋ የወጡ ነበሩ። ለምሳሌ በማንኛውም የግዕዝና የተለያዩ ሰነዶች ላይ ዘብሔረ ቡልጋ የሚል ካለ ደራሲው ቡልጌ ናቸው። የሸዋ አምሓራ መንግሥት ዋና ዋና ሊቃውንት የሚፈልቁበት ቦታም ነበር። አፄ ፋሲል የተወለዱበት መገዘዝ የሚባለው ተራራ የሚገኘው ቡልጋ ነው። ታዋቂ ከሆኑ ሌሎች ከቡልጋ ተወላጆች መካከል ጽሓፌ ትዕዛዝ አክሊሉ ሐብተወልድ፣ ጽሓፌ ትዕዛዝ ወልደጊዮርጊስ ወልደዮሓንስ፣ ደጃዝማች ኪዳኔ ወልደመድሕን፣ ብላቴን ጌታ ማሕተመሥላሴ ወልደመስቀል፣ ተስፋ ገብረሥላሴ፣ ተክለጻዲቅ መኩሪያ፣ ደጃዝማች ሐብተሥላሴ በላይነህ ይገኙበታል። የኔም አባት ሎሬት ዶክተር መላኩ ወረደም እንዲሁ።

ፎቶው ላይ ያለው አፄ ፋሲል ተወለዱበት የሚባለውና ቡልጋ የሚገኘው መገዘዝ ተራራ ነው

Friday, January 4, 2019

12 ሉነበቡ የሚገባቸው የአመራር ጥበብ መጽሐፍት

Bob SuttonProfessor,nally poste
I have been maintaining — and occasionally updating — a list of "Books That Every Leader Should Read" on my old Work Matters' blog since 2011. These are books that have taught me much about people, teams, and organizations — while at the same time — provide useful guidance (if sometimes indirectly) about what it takes to lead well versus badly. This is the 2018 update. I left out many of my favorites — and probably many of yours as well. After all, some 11,000 business books are published in the United States every year.

Many on the list are research based, others tell detailed stories, and only two are quick reads ('Orbiting the Giant Hairball' and 'Parkinson's Law'). That reflects my bias. I lean toward books that have real substance beneath them. This runs counter to the belief in the business book world that people will only buy and read books that are very short and simple — and have just one idea. So, if your kind of business book is 'The One Minute Manager' (which frankly, I like too ... but you can read the whole thing in 20 or 30 minutes), then you probably won't like most of these books.

1. 'The Progress Principle' by Teresa Amabile and Steven Kramer

A masterpiece of evidence-based management — the strongest argument I know that "the big things are the little things."

2. 'Influence' by Robert Cialdini

The classic book about how to persuade people to do things, how to defend against persuasion attempts, and the underlying evidence. I have been using this in class at Stanford for over 25 years, and I have had dozens of students say to me years later "I don't remember much else about your class, but I still use and think about that Cialdini book." I also am impressed with Cialdini's 2016 bestseller, 'Pre-Suasion,' which adds wonderful new evidence-based twists. And while some of the examples in the original book are getting a bit dated, I suggest starting with the classic and then reading the new one.

3. 'Made to Stick' by Chip and Dan Heath

A modern masterpiece, already a classic after just a few years. How to design ideas that people will remember and act on. I still look at it a couple times a month and I buy two or three copies at a time because people are always borrowing it from me. I often tell them to keep it because they rarely give it back anyway. And, for my tastes, it has the best business book cover of all time — the duct tape even looks and feels real.

4. 'Thinking, Fast and Slow' by Daniel Kahneman

Even though the guy won the Nobel Prize, this book is surprisingly readable. A book about how we humans really think, and although it isn't designed to do this, Kahneman also shows how and why so much of the stuff you read in the business press is crap. I also recommend Michael Lewis' 2017 book 'The Undoing Project,' which tells the tale of the complex relationship between Daniel Kahneman and his colleague the late Amos Tversky (who would have shared the Nobel with Kahneman if he had lived).

5. 'Quiet' by Susan Cain

I have long been a fan of this book. The blend of storytelling, Cain's writing voice, and evidence is something to behold. There are three reasons I've moved it to my leadership list. The first is that the influence seems to grow every year; every leader I know now talks about the difference between leading introverts and extroverts. Leaders and future leaders who are introverts now are more confident, and understand better how to blend their style with extroverts. And, from the academic perspective, I believe it is no accident that, since Cain's book was published, there has been a big upswing in research on the virtues and nuances of extroverts — as leaders, group members, romantic partners, and on an on. Second, Cain does an magnificent job of taking down open office designs — which are especially tough in introverts, but undermine productivity, satisfaction, and healthy social interaction for all employees in ways that advocates have denied for decades (despite all the evidence of drawbacks). Cain's book has, I believe, played a substantial role in the current pushback against open offices. Third, and on a more personal level, my wife read 'Quiet' for the first time this year. She is an introvert and has been a successful leader for the past 25 years or so, first at a large law firm, and as CEO of the Girl Scouts of Northern California for the last decade. The book helped her understand why she has been successful and how to fine tune her leadership style depending on whether the staff, adult volunteers, and girls she works with are more introverted or extroverted.

6. 'Orbiting the Giant Hairball' by Gordon MacKenzie

It is hard to explain, sort of like trying to tell a stranger about rock and roll, as the old song goes. But it is one of the two best creativity books ever written, and one of the best business books of any kind — even though it is nearly an anti-business book. Gordon's voice and love creativity and self-expression — and how to make it happen despite the obstacles that unwittingly heartless organizations put in the way — make this book a joy.

7. 'Creativity, Inc.' by Ed Catmull

One of the best business/leadership/organization design books ever written — this and 'Hairball' are a great pair. I wrote a more detailed review of Ed's wonderful book here. As I wrote in my blurb, and this is no B.S., "This is the best book ever written" on what it takes to build a creative organization. It is the best because Catmull's wisdom, modesty, and self-awareness fill every page. He shows how Pixar's greatness results from connecting the specific little things they do (mostly things that anyone can do in any organization) to the big goal that drives everyone in the company: making films that make them feel proud of one another. I read this book from cover to cover again about a month ago — there is so much there as Ed brings in so much of his amazing life and gleans so many lessons about leadership and life.

I confess that I am biased about this book. I have met Ed several times and swayed by his modesty, smarts and how well he listens. The last time we met, Ed told me a great story. He and his editor were having trouble with the flow of the book. So he asked a couple of the Pixar script writers who worked on the film 'Monsters INC' to read the draft and make suggestions. Ed said they spotted the problem right away and came up with a great solution. Ed has resources that other authors don't! That beautiful cover is a Pixar design too.

8. 'Leading Teams' by J. Richard Hackman

When it comes to the topic of groups or teams, there is Hackman and there is everyone else. If you want a light feel good romp that isn't very evidence-based, read 'The Wisdom of Teams.' If want to know how teams really work and what it really takes to build, sustain, and lead them from a man who was immersed in the problem as a researcher, coach, consultant, and designer for over 40 years, this is the book for you. Oh, and if you want the cheat sheet — although you are missing enough that you are mostly cheating yourself — check out Hackman's HBR piece, the very definition of profound simplicity, a lifetime of wisdom and (I am guessing) the results of 1000 studies summarized in six concise points.

9. 'Give and Take' by Adam Grant

Adam is the hottest organizational researcher of his generation. When I read the pre-publication version, I was so blown away by how useful, important, and interesting that 'Give and Take' was that I gave it one of the most enthusiastic blurbs of my life: "'Give and Take' just might be the most important book of this young century. As insightful and entertaining as Malcolm Gladwell at his best, this book has profound implications for how we manage our careers, deal with our friends and relatives, raise our children, and design our institutions. This gem is a joy to read, and it shatters the myth that greed is the path to success." In other words, Adam shows how and why you don't need to be a selfish asshole to succeed in this life. America — and the world — would be a better place if all of us memorized and applied Adam's worldview. I love this book — I give it to Stanford students and executives all the time, especially when they worry aloud that, to get ahead, their only choice is to be a selfish asshole.

10. 'Parkinson’s Law' by C. Northcote Parkinson

You've probably heard of Parkinson's Law, which he first proposed in The Economist in 1955: "It is a commonplace observation that work expands so as to fill the time available for its completion." I had as well, but I never knew much about C. Northcote Parkinson, nor had I read his 1958 gem of the same name (I didn't even know it existed) until Huggy Rao and I started writing 'Scaling Up Excellence' and my well read co-author pointed me to this collection of essays. Parkinson was quite a guy — a scholar of public administration, naval historian, and author of over 60 books. For our scaling book, I was especially taken with his arguments, evidence, and delightfully polite English sarcasm about the negative and predictable effects of group size and administrative bloat. I am also a big fan of 'The Peter Principle,' which is similar in some ways, (I wrote the forward to the 40 Anniversary Edition), but 'Parkinson's Law' is an even better book.

11. 'To Sell is Human' by Dan Pink

You might ask, what does this have to do with management and leadership? Read the book. Dan does a masterful job of showing how, to lead and motivate others, to protect and enhance of the reputations of the people, teams, and organizations we care about, and to have successful careers as well, we all need to be able to sell people our ideas, products, solutions, and yes, ourselves. Dan's ability as a storyteller is what makes this book stand above so many others — his stories are not only compelling, they make evidence-based principles come alive. To be honest, I had not devoted much attention to this book until my wife picked up a copy and read the whole thing from start to finish in about a day. She then spent the next week raving about all the ways Dan's book would help her as CEO of a non-profit — in everything from fundraising, to inspiring employees and volunteers, to dealing with the media, to convincing new prospects to join her organization's board. Then I read it myself. As much as I admire Malcolm Gladwell, I believe that Dan Pink just might be the most skilled writer we have at translating behavioral science research. His stuff is so fun to read, it doesn't distort or exaggerate findings, and he does a masterful job of teaching us how to apply the lessons in his books.

12. 'The Path Between the Seas' by David McCullough

On building the Panama Canal. This is a great story of how creativity happens at a really big scale. It is messy. Things go wrong. People get hurt. But they also triumph and do astounding things. I also like this book because it is the antidote to those who believe that great innovations all come from start-ups and little companies (although there are some wild examples of entrepreneurship in the story — especially the French guy who designs Panama's revolution — including a new flag and declaration of independence as I recall — from his suite in the Waldorf Astoria in New York, and successfully sells the idea to Teddy Roosevelt).

As my Stanford colleague Jim Adamspoints out, the Panama Canal, the Pyramids, and putting a man on moon are just a few examples of great human innovations that were led by governments. If you want to learn about what world class scaling "clusterfug" looks like, read about how the French messed things up — and if you want to learn about skilled scaling (with some horrible side-effects) and the amazing U.S. President Teddy Roosevelt, find the time to read this rather massive masterpiece.

In addition to these twelve, I was tempted to add 'Collaboration' by Morten Hansen, the best book on the topic ever written and 'The Silo Effect' by Gillian Tett, which is stunning analysis of why — once organizations are broken into specialized groups — all sorts of bad things that undermine the greater good, along with some mighty thoughtful ideas about how to overcome these problems and make the best use of such specialized and isolated "stovepipes." And while I removed 'Who Says That Elephants Can't Dance,' by former IBM Lou Gerstner from my top 12 a couple years ago, it remains the best book on the transformation of a large company that I know of — the first half is especially strong.

Bob Sutton is a Stanford Professorwho studies and writes about leadership, organizational change, and navigating organizational life. His latest book is The Asshole Survival Guide: How To Deal With People Who Treat You Like Dirt.

The Trouble With Ethiopia’s Ethnic Federalism

The reforms by the country’s new prime minister are clashing with its flawed Constitution and could push the country toward an interethnic conflict.

By Mahmood Mamdani

Mr. Mamdani is the director of the Institute of Social Research at Makerere University in Kampala, Uganda, and a professor at Columbia University.

Jan. 3, 2019

Abiy Ahmed, the 42-year-old prime minister of Ethiopia, has dazzled Africa with a volley of political reforms since his appointment in April. Mr. Abiy ended the 20-year border war with Eritrea, released political prisoners, removed bans on dissident groups and allowed their members to return from exile, declared press freedom and granted diverse political groups the freedom to mobilize and organize.

Mr. Abiy has been celebrated as a reformer, but his transformative politics has come up against ethnic federalism enshrined in Ethiopia’s Constitution. The resulting clash threatens to exacerbate competitive ethnic politics further and push the country toward an interethnic conflict.

The 1994 Constitution, introduced by Prime Minister Meles Zenawi and the Ethiopian People’s Revolutionary Democratic Frontgoverning coalition, recast the country from a centrally unified republic to a federation of nine regional ethnic states and two federally administered city-states. It bases key rights — to land, government jobs, representation in local and federal bodies — not on Ethiopian citizenship but on being considered ethnically indigenous in constituent ethnic states.

The system of ethnic federalism was troubled with internal inconsistencies because ethnic groups do not live only in a discrete “homeland” territory but are also dispersed across the country. Nonnative ethnic minorities live within every ethnic homeland.