Ethiopian Economy Challenges and Opportunities

የኢትዮጲያ ምጣኔ ሀብት ግመታዊኔተነት ምርታማ ከሆነ ስራ ይልቅ የበለጠ ገቢን የሚያስገኝ ፣ የማያደለም ቀላልና በአጭር ጊዜ ውስጥ ገንዘብ የሚታፈስበት ነው (in Ethiopia speculative behavior is more rewarding than productive work) ፡፡ ለዚህ ግምታዊነት ዋነኛ ምክንያቶቹ  ምንድን ናቸው ቢባል በርካታ ምክንያቶች ሊቀርቡ ይችላሉ ፤-

አንዱ የመንግስት ፖሊሲ ሲሆን ለዚህም አይነተኛ ምሳሌ የሚሆነው ኢትየጲያ እንደ ነዳጅና የመሳሰለው የተፈጥሮ ሀብት የሌላት አገር በመሆኗ ነገር ግን ለምና ለኑሮ ፣  ለግብርናና ለከብት እርባታ አመቺ ሰፊ መሬት ያላት አገር ነች ፡፡

በዚህ ምክንያት መሬት ምንም እንኳን በገጠርም ሆነ በከተማ መሬት ዋነኛው የሀብት ምንጭ ቢሆንም ነገር ግን የሚጠራው የመሬቱ ዋጋ እጅግ የናረ ሲሆን ፤ ለምሳሌ መርካቶ በርበሬ ተራ የሚገኝ መሬት በካሬ ሜትር 305 ሺህ ብር ጨረታ ቀረበለት ሲባል ይህም የመሬት ዋጋ ምናልባት ለንደንና ከኒውዮርክ ወይም ከቤጂንግ ጋር ቢወዳደር ነው እንጂ በአንዲት ታዳጊ አፍሪካዊት አገር ነው ቢባል አስገራሚ ሊሆን ይችላል ፡፡ ገዢውስ ቢሆን ይህን ያህል ለመሬቱ ግዢ አውጥቶ መቼና እንዴት ሊመልሰው ነው ? ምን ሊያገኝበት ነው ? ሊያስብል ይችላል፡፡ 

ሌላው ደግሞ የባህሉ እንዲሁም በአጭር ጊዜ ውስጥ የመክበር ፍላጎት እንዲሁም በአገሪቱ ውስጥ ያሉት ሀብትን የማግኛ እድሎች እጅግ ጠባብ መሆን ለዘመናት በአስከፊ በድህነት ውስጥ በኖረና ሰፊ እድል በተነፈገው ህብረተሰብ ውስጥ የዚህ አይነት ባህሪ ቢኖር አስገራሚ አይሆንም ፡፡

የተለመደው የዋጋ ትመና መርሆ በሀገራችን አንዳንድ ጊዜ አልሰራ የሚልበት ወቅት አለ ፡፡ ለምሳሌ የነዳጅ ዋጋ በአለም በቀነሰ ወቅት በ2014 ዓ.ም ከ60 ዶላር በታች ወርዶ በነበረበት ወቅት ሲሆን በሃገራችን ግን የነዳጅ እጥረት ተፈጥሮ ነበረ ፡፡ አንድ በአንፃሩ ደግሞ አንድ ጊዜ ዋጋ ከጨመረ ተመልሶ የማይቀንስ ሲሆን ፣ የአንድ ሸቀጥ ዋጋ በአለም ወይም በአገራችን ሲቀንስ ደግሞ ሸቀጡ ከገበያ ይጠፋል ፡፡