የናይል ወንዝ ፖለቲካ

የናይል ወንዝ ግብፅንና ኢትየጲያን በታሪክ ፣ በፖለቲካ በሀይማኖት እንዲሁም በጂኦ - ፖለቲካዊና ስትራቴጀጂያዊ ሁኔታዎች ያስተሳሰረ ነው ። ቀደምት የታሪክ ሰነዶች እንደሚያመለክቱት ግብፃውያን ፈርኦኖች በከፍተኛ የስልጣኔ እርከን በነበሩበት ወቅት ሳይቀር በዚያን ወቅት ኩሽ ተብላ የምትታወቀው ኢትዮጲያ የግብፅ ዋነኛ ወዳጅ የነበረች ሲሆን ፣ በዚያን ወቅት ኢትዮጲያውያን ለፈርኦኖች ወታደር ሆነው ያገለግሉ እንደነበረ ፣ አንዳንደ ድ ጊዜም ራሳቸው አስተዳዳሪ ሆነው ያገለግሉ እንደነበረ በታሪክ ሰነዶች ላይ ሰፍሯል ። ድሪሱላ ሂውስተን (Drusilla Dunjee Houston, 1876-1941)  «The Wonderful Ethiopians» በተባለ መፅሀፏ አሜሪካዊቷ ፀሀፊ በመፅሀፏ ውስጥ ዘርዝራዋለች ። የኢትዮጲያውያንና የግብፃውያን ወዳጅነትና ትውውቅ ረጅም ጊዜን ያስቆጠረ ነው ።

      በአንፃሩ ግን ግብፃውያን የህልውናቸው ምንጭ የአባይ ወንዝ መሆኑን ካወቁ ወዲህ የህልውናቸው ምንጭ የሆነው ወንዝ ለሚነሳባት ኢትዮጲያ በጎ አመለካከት እንደሌላቸው የታወቀ ነው ።

     በአንፃሩ ግን ግብፆች ብቻ ሳይሆኑ አረቦችም ጭምር ኢትዮጲያ በአባይ ወንዝ የመጠቀም መብቷን እውቅና መስጠት አይፈልጉም ። ለዚህ የሳኡዲው ልኡል ካሊድ ቢን ሱልጣን «Khalid bin Sultan» የተባሉ የሳኡዲ አረቢያ የመከላከያ ሚኒስቴትር ሳይቀሩ ወታደራዊ ሀይልን መጠቀምን እንደ አንደ አማራጭ መጠቀምን በሱዳንና በግብፅ ውሀ ላይ ጣቶቻቸውን ለማሳረፍ የሚፈልጉ የኢትዮጲያውያንን ሀይ ማለት ይገባል ይላሉ ።  ከዚህም በተጨማሪ ልኡሉ ፣ ያለውን ውሀን በተመለከተ የተደረጉ ነባር ስምምነቶች የማይከበሩ ከሆነ ወታደራዊ ሀይልን መጠቀም እንደ አንደ አማራጭ መታየት አለበት ባይ ናቸው ። ከዚህም ነበተጨማሪ የህዳሴን ግድብ ከሱዳን ድበንበር 12 ኪ.ሜ ርቀት ላይ መሰራቱ በራሱ ኢኾኮኖሚ ጥቅም ሳይሆን ፖለቲካዊ አንድምታም ጭምር አለው የሚል ትንታኔን ሰጥተዋል ።

      በነገራችን ላይ የአባይ ውሀ ማለት በሰሀራ በረሀ ውስጥ ለምትገኘው ግብፅ ምን ማለት እንደሆነ ለመረዳት ሌሎች በመካከለኛው ምስራቅ የሚገኙ የአረብ ሀገራት ይህ ነው የሚባል የዝናብና የወንዝ ምንጭ የሌላቸው እንደመሆኑ ፣ የነዳጅ ሀብት ያላቸው ስለሆነ የውቅያኖስ ውሀን በከፍተኛ ሀይል እያጣሩ ነው እሚጠቀሙት ። ነገር ግን ከአረብ ሀገራት ከፍተኛ የህዝብ ብዛት ያላት ፣ እንዲሁም በወጣት ስራ አጥነት እና ቀላል የማይባል ህዝቧ በድህነት ለሚኖርባት ግብፅ እንደ ሌሎቹ በነዳጅ እንደከበሩት ሀገራት ከፍተኛ ወጪን አውጥታ የውቅያኖስ ውሀን ማጣራት ፈታኝ ነው ። ስለዚህ ለግብፅ የአባይ ውሀ ማለት የህልውናዋ ምንጭ ነው ።

      

         በተጨማሪም በአፍሪካ ብቻ ሳይሆን በአለም ላይ ወደፍ ፊት ከነዳጅም በበለጠ ከገፍተኛ የጂኦ- ፖለቲካዊ ግጭቶች ምንጭ ይሆናል ተብሎ እሚጠበቀው ለውሀ የሚደረገው ፉክክር እንደሆነ በርካታ የዘርፉ ባለሙያዎች በተደጋጋሚ የገለፁት ጉዳይ ነው ። ለዚህም ምክንያቱ ነዳጅን በፀሀይ ፣ በንፋስ ፣ በመሳሰለው ሀይል  ለመተካት እንቅስቃሴዎችና ሳይንሳዊ ምርምሮች እየተደረጉና አበረታች ውጤትን እየሰጡ ሲሆን በአንፃሩ ለሰው ልጅ ጥቅም ተስማሚ የሆነን ውሀ ግን መተካት የማይታሰብ ነው ።  

ስትራቴጂያዊ ጠቀሜታዎች

               የአባይ ወንዝ ከዚህ ቀደም ግብፃውያን ኢትዮጲያ የአባይ ወንዝን ብትነካ ጦር አዘምታለሁ ብላ የምታስፈራራበት ጊዜ ነበረ። ይሁን እንጂ አሁን ባለው አለም ግብፃውያን ወታደራዊ እርምጃን እንውሰድ ቢሉ በአለም ላይ ተቀባይነት እማይኖረው ሲሆን ፣ ጉዳቱም የጋራ ነው እሚሆነው ። ስለዚህ የኢትዮጲያ መጎዳት የግብፅም መጎዳት መሆኑ ግልፅ ነው ።ሀገራችን በአለም ላይ ካሉ ቁልፍ ስትራቴጂክ ከሆኑ አገራት አንዷ ናት ። ልክ እንደ ግብጽ ፣ እስራኤል ፣ ሳኡዲ አረቢያ ፣ ኢራቅና ሶሪያ በአለም ላይ ቁልፍ ሀገራት ተርታ ልትመደብ የምትችል ናት ። ለዚህም በርካታ ምክንያቶች ይጠቀሳሉ ለምሳሌ ለመካከለኛው ምስራቅ ቅርብ መሆኗ ፣ የበርካታ ብሄር ብሄረሰቦች መኖሪያ መሆኗ ፣የአፍሪካ ህብረት መቀመጫ መሆኗ ፣ የራሷ ፊደል ባለቤትና የቅኝ አገዛዝ ያልተገዛችና መሆኗና በታሪክ ጉልህ ስፍራ ከሚደሰጣቸው የአለማችን ጥቂት አገራት አንዷ መሆኗ ፣ በአፍሪካ ከፍተኛ የህዝብ ብዛት ካላቸዉ ሀገራት እምትመደብ መሆኗና አሁን ደግሞ በአፍሪካ የግዙፍ ኢኮኖሚ ባለቤት እየሆነች መምጣቷና የጎረቤት ከሀገራት ህልውና የሆኑ ህልውና የሆኑ በርካታ ወንዞች ባለቤትና መፍለቂያ መሆኗ፣ ሰፊ ጥቅም ላይ ያልዋለ ያልታረሰ መሬት ባለቤት መሆኗና በታላላቅ ሀይማኖቶች ስሟ የተጠራና ታሪካዊና ቀደምት የሀይማኖቶቹ ተቀባይ ሀገር መሆኗና የጥንታዊ ስልጣኔዎች ሀገር መሆኗ ለየት ያለች ሀገር ያደርጋታል።

                ነገር ግን ምእራባውያን ኢትዮጲያን የሚፈልጓት ኢትዮጲያ ውስጥ እንደ ናይጄሪያ ወይንም እንደ ሊቢያ በገፍ የሚቀዳ ነዳጅ ዘይት ወይንም ሌላ ማእድን ኖሯት አይደለም ። ከዚያ ይልቅ ምስራቅ አፍሪካን ለመቆጣጠር በዙሪያዋ ካሉት ሀገራት ሁሉ ኢትዮጲያ አመቺ በመሆኗ ነው ። ለምሳሌ ሶማሊያ ውስጥ ያንሰራራውን የአልቃኢዳ አጋር ነኝ ብሎ ያወጀውን አልሸባብን ለመቆጣጠር ከሶማሊያ ጋር ረጅም የጋራ ድንበር ያላት ኢትዮጲያ ስትሆን ፣ ከደቡብና ከሰሜን ሱዳንም ጋር ረጅም የሚያዋስናት ድንበር ያላት ከምስራቅ አፍሪካ ሀገር ኢትዮጲያ ብቻ ነች ።ሌላው ደጋማና የተራራ እንዲሁም ከፍተኛ ዝናብ የምታገኝ ሀገር እንደመሆኗ የግብፅ እና ህልውና የሆነው የታላቁ የአባይ ወንዝ ባለቤት መሆኗ ነው ። የአባይ ወንዝ ብቻ ሳይሆን የጎረቤት ሀገራት በሶማሊያን ፣ ሱዳንን እንዲሁም ኬንያን ወደ እነኚህ ሀገራት የሚፈሱ ታላላቅ ወንዞች መነሻ ሀገርም ነች ። ለምሳሌ ኤርትራን ብንወስድ በቀይ ባህር ከ1400 ማይል በላይ ባለቤት ስትሆን ይህም ኤርትራን ስልታዊ  ያደርጋታል ።