ኦባማና የሚድ ተርም (Mid Term) ምርጫ

ፕሬዝዳንት ኦባማ በ2014ዓ.ም. በተደረገው የህዝብ አስተያየት መለኪያዎችን እንደሚያመለክቱት እ.ኤ.አ ከ1940ዎቹ ወዲህ የመጀመሪያው ዝቅተኛው የህዝብ ድጋፍ ያላቸው ፕሬዝዳንት ሊሆኑ በቅተዋል ፡፡ ውሳኔን ለማሳለፍ ጥንቃቄን በማብዛታቸው በተለይም ሪፐብሊካን ዘመም የሆኑ በርካታ አሜሪካውያንን ያበገኑት የአሜሪካው ፕሬዝዳንት ኦባማ በ2014 ጥቅምት ወር ላይ በተደረገው የመካከለኛው ዘመን (Mid Term) ምርጫ ወቅት የዲሞክራቲክ ፓርቲው ክፉኛ በተሸነፈበት ወቅት ይህንንም በማየት የራሳቸው የዲሞክራቲክ ፓርቲው አባላት ጭምር ለመጪው ምርጫ አይረዳንም በማለት ራሳቸውን ከኦባማ ሲያርቁ ተስተውለዋል ፡፡ ይህን ተከትሎም ^‹‹ሰምቻችኋለሁ^››፤ ^‹‹አድምጫችኋለሁ^›› ቢሉም ጅብ ከሄደ ውሻ ጮኸ ሆኖባቸዋል ፤ የስልጣን ዘመናቸው እያበቃ በሄደበትና ኮንግሬሱና ሴኔቱ በሪፐብሊካን እጅ በወደቀበት እና አብዛኛውን የስልጣን ዘመናቸውን ባገባደዱበት ሁኔታ ^‹‹አድምጫችኋለሁ ፣ ሰምቻችኋለሁ ^›› ማለት እምብዛም የሚያመጣው ለውጥ የለም ፡፡

ኦባማ በኢሚግሬሽን ላይ የያዙት አቋም ፣ ከቻይና ጋር የአየር ንብረትን ለውጥን በተመለከተ የያዙት አቋምና ከሀዲ ያስባላቸውን በኩባ ላይ የያዙትን አቋም ከሀዲ እስከመባል ድረስ አድርሷቸዋል ፡፡ በእነኚህ አቋሞቻቸው ከሁለቱም ከዲሞክራትም ከሪፐብሊካንም ፓርቲዎች ትችት አዝንቦባቸዋል፡፡ በተለይ በኩባ ላይ ማእቀቡን ለማንሳት መወሰናቸው ሪፐብሊካኖችን ሲያበሳጭ ፣ ከቻይና ጋር የአየር ንብረትን በተመለከተ የያዙት አቋም ደግሞ ዲሞክራቶችንም ጭምር አበሰጭቷል፡፡

      በእርሳቸው የፕሬዝዳንትነት ዘመን የቀድሞው የሲ አይ ኤው ዳይሬክተርና የመከላከያ ሚኒስትር የነበሩት ሊዎን ፓኔታ እንዳሉት ፕሬዝዳንት ኦባማ ከነገሮች ሸሽተዋል (Disengaged) ወይንም ከእውነታው ራሳቸውን አርቀዋል ብለዋል ፣ ማለትም አስፈላጊ በሆኑ ጉዳዮች ላይ ፣ በቶሎ መወሰንና የአሜሪካን ጥቅም በሚስጠብቅ መልኩ መሳተፍ ሲገባቸው ነገር ግን ጦርነትን በመፍራትና ፣ ምጣኔ ሀብቱ ላይ ጉዳት ይደርሳል በሚል እንዲሁም የአገር ውስጥ የህዝብ ድጋፍ አይኖርም በሚል ፍራቻ አሜሪካንን ቁልፍ ከሆኑ ዓለም ዓቀፍ ጉዳዮች ላይ እንድትገለልና ተሰሚነቷ እንዲቀንስ አድርገዋል ፡፡ የፕሬዝዳንት አሳድ መንግስት በራሱ ህዝብ ላይ የኬሚካል የጦር መሳሪያ በተጠቀመበት ወቅት በአውሮፕላን እንዲደበደብ ወስነው ሲያበቁ እንደገና ውሳኔያቸውን አጥፈውታል ፡፡ የህዝብ አስተያየት መለኪያዎችም ያመለከቱት እርምጃ እንዳይወሰድ ቢሆንም ፣ ከአሳድ መንግስት ጋራ ስትራቴጂያዊ ጥቅም ያላቸው የሩስያው ፕሬዝዳንት ጭምር አየር ድብደባቸውን በመቃወም በኒውዮርክ ታይምስ (New York Times) ጋዜጣ ላይ ተቃውሞ እስከመፃፍ ሲደርሱ ኦባማ ውሳኔያቸውን ትተውታል ፡፡ የኦባማ አሜሪካንን ከዋና የዓለም ዓቀፍ ፖለቲካ ተሳታፊነት ውጪ ማድረጋቸው የፈጠረው የሀይል ክፍተት በተለይም በመካከለኛው ምስራቅ በግልፅ የታየ ነው ፡፡

ፕሬዝዳንት ኦባማ ወደ ስልጣን ከመጡ ወዲህ በአሜሪካውያን መሀከል ያለው የዘር ግንኙነት የተበላሸበትና የበለጠ የዘር ውጥረት የሰፈነበት መሆኑ አስገራሚ ነው ፡፡ በዚህም በርካታ ጥቁሮች በፖሊሶች የተገደሉበትና ይህንንም በመቃወም ሰላማዊ ሰልፎችና በየከተሞቹም ረብሻዎች የታዩበት ሆኗል ፡፡ እነኚህ ጉዳዮች በፍርድ ቤት ጥፋተኛ ያስብላሉ ወይስ አያስብሉም በሚል በፍ/ቤቶች ጭምር ቢታዩም ገዳዮቹን ተጠያቂ ባለማድረጋቸው ምክንያት የአፍሪካ አሜሪካውያንን ቁጣ አባብሷል፡፡   

ፕሬዝዳንት ኦባማ አሜሪካን ለመወጥ ^‹‹ለውጥ^›› በሚል መፈክር ወደ ስልጣን ቢመጡም ወደ ስልጣን ቢመጡም ራሷ አሜሪካ ነች ፕሬዝዳንቱን የለወጠችው ሲሉ የኦባማን የስልጣን ዘመን የተከታተሉ አስተያት ሰጪዎች ይናገራሉ ፡፡

ይህን ተከትሎም በአካባቢው የሀይል ክፍተት መፈጠሩን የተጠቀመው ISIS አይ ኤስ አይ ኤስ የተሰኘው የመካከለኛው ምስራቅ ሶሪያንና ኢራቅን በከፊል የተቆጣጥሮ እያመሰ ያለውን ዓለም ዓቀፍ ታጣቂ እስላማዊ ድርጅት መግታት አልቻሉም ፣ እንዲሁም የሶርያው ጦርነት አውዳሚና አጥፊ ሲሆን እና ወደ ኢራቅ ሲዛመት፣ሊባኖስን ሲከፋፍልና ስጋት ሲደቅን እርምጃን ሳይወስዱ ቀርዋል ፡፡ ከዚህም በተጨማሪ አይ ኤስ አይ ኤስ ላይ እርምጃን ለመውሰድ ኮንግሬስ ድጋፉን ይግለፅልኝ ማለታቸውም እንዲሁ ወሳኝ እርምጃን ለመውሰድ ቁርጠኝነቱ እንደሚያንሳቸው አመላክቷል ፡፡ እንዲሁም በአለም ላይ የኢቦላ በሽታ በአደገኛ ሁኔታ ሲዛመት ተገቢውን ፈጣን እርምጃ መውሰድ አልቻሉም ተብለው ተነቅፈዋል ፡፡

ከዚህ ይልቅ ለኢራኑ ፕሬዝዳንት የሚስጥር ደብዳቤ መፃፋቸው ኢራን የኒውክሊየር መሳሪያን በተመለከተ ከምእራባውያን ጋር በቶሎ መስማማት ከቻለች አሜሪካ ከኢራን ጋር አይ ኤስ አይ ኤስን በመግታት በኩል ለኢራንም ሆነ ለአሜሪካ ጠላት የሆነውን (ISIS) አይ ኤስ አይኤስን ለመግታ አብረው እንዲሰሩ ጠይቀዋል ፡፡ ይሁን እንጂ ኦባማ በዚህ በኩል ስሌት ስህተት የሰሩ ይመስላል ለዚህም ምክንያቱ በአካባቢው ለምእራባውያንም ሆነ ለእስራኤል በረጅም ጊዜ አስጊ የምትሆነው ኒውክሊየር ልትታጠቅ የምትችልና የበለጠ ጠንካራ የሆነችዋ ኢራን ነች እንጂ (ISIS) አይ ኤስ አይ ኤስ አይደለም ፡፡ እርግጥ ነው ለዚህም ዋናው ምክንያት አይ ኤስ አይ ኤስ ምንም እንኴን የአልቃኢዳ አምሳያ ቢሆንም ውሎ አድሮ ግን (ISIS) አይ ኤስ አይ ኤስ ተሸናፊ መሆኑ የማይቀር ሲሆን ጠንካራዋንና ኒውክየር ለመታጠቅ የምትንደረደረው ኢራን ግን የበለጠ አደገኛ መሆኗ ለምእራባውያን የማይጠፋቸው ሀቅ ነው ፡፡ ከታሊባንና ከናይጄሪያው ቦኮሀራም ጋራ ተመሳሳይ የሆነው (ISIS) አይ ኤስ አይ ኤስ ህልውናው የረጅም ጊዜ እንደማይሆን መገመት ይቻላል ፡፡

ይህ በእንዲህ እንዳለ ፕሬዝዳንት ኦባማ የስደተኞች ጉዳይን ለብዙ ወራት ኮንግሬሱ እንዲያፀድቁ  ሲማጠኑ የነበረ ቢሆንም ኮንግሬሱ ግን የኦባማን ፖሊሲን ለማፈን በሚመስል ሁኔታ አላፀድቅም ብሎ አንጀታቸውን ሲያሳርረው ከቆየ በኋላ ከሚድ ተርም ምርጫ በኋላ ግን ራሳቸው ፕሬዝዳንታዊ ትእዛዝን በማውጣት ለእነኚህ ቁጥራቸው ከአምስት ሚሊዮን በላይ ይገመታል ለሚባሉ በህገ ወጥ መንገድ አሜሪካ ይገኛሉ ለተባሉ ሰዎች ምህረትንና ጊዜያዊ የስራና የመኖሪያ ፈቃድን ለመስጠት መወሰናቸው በአለም ዙሪያ በተለይም እንደ ሜክሲኮ ፣ፔሩ ባሉ አገራት ከፕሬዝዳንቶቻቸው ጭምር ይበል የሚያሰኝ ድጋፍን ቢያሰጣቸውም የራሳቸው ኮንግሬስ ግን እከሳቸዋለሁ እስከማለት ደርሷል ፡፡

በህገወጥ መንገድ ወደ አሜሪካን ሃገር ገብተው ከአምስት አመታት በላይ ለኖተሩትና ለክልጆች ላላቸው ከነልጆቻው ለጊዜውም ቢሆን ምህረትን የሚደርገው የኦባማን ኢምግሬሽን አዋጅ እንዲያፀድቀው የተጠየቀው ኮንግሬስ በዝምታ አመታትን በማስቆጠሩ ፕሬዝዳንታዊ ስልጣናቸውን በመጠቀም ለእነኚህ ሰዎች እፎይታን ያመጣ አዋጅን ማፅደቃቸው በአብዛኛው በተለይም ከላቲን አሜሪካ አገራት በርካቶቹ ስደተኞች ከሚገኙበት ድጋፍን ሲያስገኝላቸው የራሳቸው አገር በተለይም የሪፐብሊካን ፓርቲ ምክር ቤት አባላትን በእጅጉ አንጨርጭሯል ፡፡

በዚህ ፖሊሲ የምክር ቤት አባላቱ ሃሳብ ከተግባር የራቀ ነው ለምን ቢባል አሜሪካ አምስት ሚሊዮን የሚሆኑ ሰዎችን ከአገር አባርራለሁ ብላ ብትነሳ በዓለም ውግዘትን የሚያተርፍላት ነው የሚሆነው እንጂ አያስመሰግናትም ስለዚህ የኦባማ ሃሳብ ከተጨባጭ እውነታው ጋር ቅርብ ነው ማለት ይቻላል ፣ ሪፐብሊካን የሆኑ የኮንግሬስ አባላትም ቢሆኑ እነኚህን ሰዎች ሊያባርሩ አይነሱም ፣ነገር ግን እንዲሁ ሰዎቹ ያለ ህጋዊ መኖሪያና ስራ ፈቃድ ሲታሹ  ይኖራሉ እንጂ ጉዳዩ ውሳኔን አያገኝም ነበረ፡፡

እዚህ ላይ የኦባማ ውሳኔ ስሌትን የያዘ ይመስላል ፣ ለምን ቢባል ፓርቲአቸው በሚድ- ተርም ክፉኛ ስለተሸነፈ ፣ የዚህን ሽንፈት ለመበቀልና ለመጪው ፕሬዝዳንታዊ ምርጫ የላቲኖችን ድምፅ ሰጪዎችን ድጋፍ ለፓርቲአቸው ለማስገኘት መሆኑ ግልፅ ነው ፡፡ ለመጪው እ.ኤ.አ በ2017 ለሚደረገው ፕሬዝዳንታዊ ምርጫ ለዲሞክራቶች ይህ ወቅታዊ ውሳኔ የበለጠ ጉልበትን የሚሰጥ መሆኑ ግልፅ ነው ፡፡ ለዚህም በመጪው ፕሬዝዳንታዊ ምርጫ ይወዳደራሉ ተብለው የሚጠበቁት ሚስ ሂላሪ ክሊንተን በትዊተር ገፃቸው ላይ ድጋፍ መስጠታቸው ነው ፡፡ በ2017 ዓ.ም. ለመመረጥ እድላቸው ጠቦ የነበረው ዲሞክራቶች ለመጪው ፕሬዝዳንታዊ ምርጫ የቀራቸውን የመጨረሻውን ካርድ ማለትም የኢምግሬሽንን ካርድ መምዘዛቸው መሆኑ ግልፅ ነው ፡፡

ከኢምግሬሽን (Emigration) በተጨማሪም ኦባማ በኩባ ላይ በተናጠል የአስፈፃነት ስልጣናቸውን በመጠቀም በኩባ ላይ የተጣለውን ማእቀብ አንስተውታል ፡፡ ፕሬዝዳንት ኦባማ ኪዩባ ላይ የነበረውን በ እ.ኤኤ ከ 1954 ጀምሮ ተጥሎ የነበረውንንና በኩባ ላይ 1.1 ትሪሊየን ዶላር ኪሳራ ያደረሰውን ማእቀብ ማንሳታቸው ከላቲን አሜሪካን አገራትና ከራሳቸው የአሜሪካ ህዝብም ጭምር እና ከአለም ህዝብም ጭምርን ድጋፍን ሲያስገኝላቸው ፣ አሜሪካ ከሩስያ ጋራ ባለባት ውዝግብ ኩባን እንደ ቀድሞ እንደ ኬኔዲ ጊዜ ወደ ሩስያ እቅፍ እንዳትገባ ነው ፣ ሲሉ አጥባቂ ሪፐብሊካኖች የሰማቸው የለም ፣ እንጂ በኩባ ላይ የተጣለው ማእቀብ መነሳት ያለበት በኩባ ዲሞክራሲ ሲሰፍን መሆን አለበት ብለው ተከራክረዋል ፡፡

ኦባማ በኩባ ላይ የተጣለውን ማእቀብ ዘመን ያለፈበትና አላፈላጊ ነው በማለት ማእቀቡ እንዲነሳ አዘዋል ፡፡ በሃምሳ አመታት ውስጥ በጣም አስፈላጊው ለውጥ ነው ሲሉ ነገር ግን ይህ በኮንግሬስ መጽደቅ ያበት ቢሆንም ይሁን እንጂ ኦባማ በኩባ ላይ የተጣለውን ማእቀብ ማንሳታቸው አንድ ትልቅ የፕሬዝዳንትነታቸው መልካም ውጤት ይኖረዋል ተብሎ ይጠበቃል፡፡

ይህ ሁሉ ሲሆን አሁን ባይሆን ፕሬዝዳንት ኦባማ በታሪክ የሚሰጣቸው ስፍራ ወደፊት ከአሁኑ የተሻለ እንደሚሆን መገመት ይቻላል ፡፡ ለዚህም ዋናው ምክንያቱ የአሜሪካንን ምጣኔ ሀብት ከወደቀበት ማንሳታቸው እንዲሁም እርሳቸው ወደ ስልጣን ከመምጣታቸው በፊት አስከፊ ደረጃ ላይ ደርሶ ከነበረበት ወቅት አንስተው የተሻለ ማድረጋቸው ፣ የስራ አጥ ቁጥሩን ከመጡ በኋላ በእጅጉ እንዲቀንስ ማድረጋቸው ፣ እንዲሁም ከብዙ ትግልና ውዝግብ በኋላ የአሜሪካውያንን የጤና መድህን ሽፋን ለመጀመሪያ ጊዜ ፖሊሲ ማውጣታቸው ምንም እንኳን መጀመሪያ ላይ አዋጁ በርካታ ድክመቶች ቢኖሩትም እነኚህ ተጠቃሽ የሆኑ የኦባማ የአስተዳዳር ውጤቶች ናቸው ፡፡

የአሜሪካ ምጣኔ ሐብት

የአሜሪካ ምጣኔ ሀብት ችግር ያለበት የተወሳሰበ ችግር ያለበት ሲሆን ከ1970 ዎቹ ወዲህህ አሜሪካ ኢንዱስትሪዎቿ ከጃፓን ኢንዱስትሪዎች ጋር መወዳደር እያቃታት ወዲህ ችግሩ በጊዜ በውስጥ እየተባባሰ በአሁኑ ወቅት ደግሞ ጃፓን ብቻ ሳትሆን የጃፓን ጎረቤት የሆኑ የእስያ ሀገራት እንደ ደቡብ ኮርያ ፣ ታይዋንና ግዙፏ ቻይናም ጭምር የአሜሪካንን ኢንዱስትሪዎች የመወዳደር አቅም በእጅጉ እየፈተኑ ይገኛሉ ፡፡

ይህ ብቻ ሳይሆን አሜሪካ ከመስረም 11ዱ የአሸባሪዎች ጥቃት ወዲህ በኢራቅና በአፍጋኒስታን የገባቻቻው ጦርነቶች ትሪሊዮኖች ዶላሮቿን እሳት ያየው ቅቤ ሲያደርግ ፣ሀገሪቱ በእዳ መዘፈቋ ሳያንስ ጦርነቱ ይባስ ብሎ አገሪቱን አክስሯል ፡፡

ኩባ ላይ የተጣለው የ54 አመት ማእቀብ መነሳት

የአሜሪካው ፕሬዝደንት ኦባማ ከኮንግረስ ጋር አብረው በመስራት ኩባ ላይ የተጣለውን ማእቀብ እንዲነሳ እንደሚሰሩ ተናግረዋል ፡፡ ዲፕሎማሲ ግንኙነትን እንደሚመሰርቱ ፣ ኢምባሲ እንደሚከፍቱ እና የጉዞ ማእቀብን እንሚያላሉ ተናግረተዋል ፡፡ ኩባ በቀድሞው በቻቬዝ ቬንዙዌላ ትደገፍ የነበረ ቢሆንም ቬንዙዌላ ኢኮኖሚዋ ሲቀዘቅዝ ወደ አሜሪካ ማእቀቡ መላላቱ ለኩባ ጠቃሚ ነው ፡፡ ሪፐብሊካን ሴናተሮች የቬንዙዌላ ኢኮኖሚ በቀዘቀዘበት በአሁኑ ወቅት ቬንዙዌላ ኩባን መደገፍ በተሳናት በዚህ ወሳኝ ወቅት ማእቀቡ መነሳት የኩባን አምባገነናዊ መንግስት እጅግ ይጠቅመዋል ብለው ተከራክረዋል ፡፡

ኩባ ኢንተርኔትን መጠቀም ስትጀምር ፣ እንዲሁም የተባበሩት ምግስትታትና ከቀይ መስቀል ጋር ግንኙነቷን አሻሽላለች ፡፡ የሮማው ካቶሊክ ፖፕ ሸመገሉት በተባለው በዚህ የማእቀብ መላላት ኩባም ወዲያው አንድ አሜሪካዊ እስረኛን በመልቀቅ ደስታዋን ስትገልፅ በአሜሪካ ያሉ ኩባውያንም ደስታቸውን ገልፀዋል ፡፡ ቀጥሎም ኩባ ወደ 53 የሚሆኑ አሜሪካ የፖለቲካ እስረተኛ ስትል ትጠራቸው የነበሩ እስረኞችን ለቃለች ፡፡

በኩባ ላይ የተጣለውን ማእቀብ ለማንሳት የኮንግሬሱን ድጋፍ የሚጠይቅ ሲሆን ኤምባሲ መክፈትና ግንኙነትን ማሻሻል ፣ የጉዞ እገዳዎችን ማላላት የመሳሰለው ፕሬዝዳንቱ በስልጣናቸው ሊያደርጉት ሲችሉ የኢኮኖሚ ማእቀብ ማንሳት ግን የኮንግሬሱን ድጋፍ ካልታከለበት ውጤት አይኖረውም ፡፡

የቀዝቃዛው ጦርነት ካበቃ ወዲህ ፕሬዝዳንትት ሬገንና እሳቸውን ተከትለው የመጡ የአሜሪካ መንግስታት ለሶቭየት ህብትረት ማእቀብን ሲያላሉና ሲያነሱ በኩባ ላይ ግን በተከታታይ ወደ ስልጣን የመጡ ፕሬዝዳንቶች እንኳን ማእቀብ ሊያነሱ ቀርቶ በኩባ ላይ ጥርሳቸውን ነክሰው ቆይተዋል ፡፡ የአሜሪካ ጠላቶችን በተመለከተ በወጣው አዋጅ መሰረት (America Enemies Act) በሚለው ድንጋጌ መሰረት አሜሪካውያን ኩባን ረግጠው ቢመጡ እና ፓስፖርታቸው ላይ የኩባ ቪዛ የተመታበት ማህተም ቢታይባቸው እስከ ግማሽ ሚሊዮን ዶላር ቅጣትና እስር ይጠብቃቸው ነበረ፡፡  

ሪፐብሊካን የፕሬዝዳንቱ ተቺዎች በበኩላቸው እንደሚሉት ፕሬዝዳንቱ ብዙ ሰጥተው ምንም አላገኙም በሚል ተችተዋቸዋል፡፡ የሰብአዊ መብትን ለሚጥስ መንግስት ሽልማት እንደመስጠት ነው ብለዋል ፡፡ አንዳንድ ኩባ አሜሪካውያን ሲደግፉ ሌሎች ተቃውመዋል ፡፡ ራሳቸው ኩባ አሜሪካውያን በከፍተኛ ስልጣን ላይ የሚገኙ ሪፐብሊካኖቹም ሆኑ ዲሞክራቶቹ ውሳኔውን ሲነቅፉ ተስተውለዋል ፡፡ ፕሬዝዳንቱ ንግድንና ጉዞን ኢንቨስመንትን ከሰብአዊ መብት አስበልጠዋል ተብለው ሲተቹ ፡፡ ሽብርተኝነትን ከሚደግፉ አገራት መዝገብ ዝርዝር ውስጥም አሜሪካ ኩባን መሰረዝ ይጠበቅባታል ፡፡

ኩባ እዳ በመክፈል 173ኛዋ ሃገር ስትሆን ከሰሜን ኮርያ በአንድ ደረጃ ከፍ በማለት በዚህ ደረጃ የምትገኘው ኩባ እዳዋን በማትከፍለው በዚህች አገር ብድር የማግኘት እድሏ ጠባብ ነው ፡፡

አሁን ይህ ማእቀብ ሊነሳ የተፈለገበት ምክንያት በኩባ የደም መፋሰስንና አብዮትን ለመከላከል ነው ፣ የተገለሉት ጄኔራሎች እንዲሁም የኩባ ኢኮኖሚ በመውደቁ ኩባን በነዳጅ አቅርቦት በመሳሰለው ኩባን ስታግዝ የነበረችው ከቬንዙዌላ ኢኮኖሚ መንኮታኮት ወዲህ በኩባ የዲሞክራሲያዊ ሽግግር እንዲኖር በሚል ሊሆን ይችላል ፡፡ ሰላማዊ ሽግግር እንዲኖርና የኩባ ጄኔራሎች ጥቂት ኦክስጅንን ወደ ኩባ ለመልቀቅ ነው ፡፡

አሜሪካ በኩባ ላይ ማእቀብን ያነሳችበት ምክንያት ኩባ ወደ ሩስያ እንዳትሄድ ነው ቢባልም ነገር ግን በላቲን አሜሪካ ለአሜሪካ ጥቅም ጠንካታራ ባላጋራ የሆነችው ቬንዙዌላ ነች እንጂ ኩባ አለመሆኗ አሜሪካ አታጣውም ፡፡ ትልቋና የነዳጅ ዘይንት የበለፀገችው ሃብታሟ ቬንዙዌላ በድፍረት የአሜሪካንን ጥቅም በአለካባቢው ስትቃረን በመቆየተዋ ሲሆን ቬንዙዌላ ኩባን በነዳጅ አቅርቦትና በገንዘብ ድጋፍ ስትደግፋት ቆይታለች ፡፡ ይን እንጂ ሁጎ ቻቬዝ ከሞቱና ከቅርበ ጊዜ ወዲህ ደግሞ የነዳጅ ዋጋ ከተንኮታኮተ ወዲህ ከነዳጅ የምታገኘው ገቢ የቀነሰባት ቬንዙዌላ በሃገራ የዋጋ ንረት በማሻቀቡ የምጣኔ ሃብት አቅሟ ሲዳከም እንደ ቀድሞው ኩባን ለመደገፍ አቅም እያነሳት መሄዱ ግልፅ ነው ፡፡ አሜሪካ ይህንን አጋጣሚ በመጠቀም ኩባን ከቬንዙዌላ ወደ ራሷ ለማምጣት ተጠቅማበታለች ፡፡   

አሜሪካንና የፑቲንና ሩስያ

      የሩስያው ፕሬዝዳንት ቭላድሚር ፑቲን ለምእራባውያን የማይጨበጥ የጋለ ፍም ብረት ሆነውባቸዋል ፡፡ ምንም እንኳን ምእራባውያንና ዓልም አቀፍ የሚዲያ ተቋማቶቻቸው በፑቲን ላይ በርካታ የስም ማጥፋት ዘመቻዎችን ቢያደርጉም ፑቲን በሙስና የተዘፈቀች ሩስያን ነው እሚመሩት ፣ ራሳቸው ፑቲን ወደ 40 ቢሊዮን ዶላር የሚገመት የደለበ ሃብትን አካብተዋል ፣ የሚሉና ለሌሎቸ በአንድ ወቅት በአንድ ከተማ የቼቼኒያ አማፅያን እንዳደረጉት በማስመሰል ፈንጂ እንዲፈነዳ በማድረጋቸው የህዝብ ቁጣ በቺቺኒያ አማፅያን ላይ ያን ተከትለው ዘመቻን አካሂደዋል የመሳሰሉት ክሶችን ሃሳቦችን አቀውርበዋል ፡፡

ፒቢ ኤስ የተሰኘው የአሜሪካ የቴሌቪዥን ማሰራጫ ተቋም በፑቲን ላይ በሰሯቸው ጥናታዊ የዘገባ ፊልሞች ላይ የፑቲንን አነሳስ ሲዘረዝር እንዲሁም ፑቲን አርባ ቢሊዮን ዶላር ሃብት አካብተዋል ሲል ባደረኩት ምርመራ ደርሸበታለሁ ብሏል፡፡

ይሁንና ፑቲን ይህ ሁሉ እርሳቸው ቢባልም በሩስያ ጥቅም ላይ የሚደራደሩ አለመሆናቸውና በአገራቸው ጥቅም ለመደራደርም ፈቃደኛ አለመሆናቸው ግን ምእራባውያኑን ያሳርራል ፡፡ ፑቲን ሩስያ ሶርያ አሳድ የኬሚካል ጋዝን በዝህዝቧ ላይ በተጠቀመችበት ወቅት አአሜሪካኖች ሶርያን ሊደበድቡ በነበረበት ወቅት ፑተን በመከላከላቸውና በኒውዮርክ ታይምስ ጋዜጣ ላይ ድብደባውን በመቃወም ፅሁፍን ማውጣታቸው በአሜሪካኖችና በሱኒ አረብ መንግስታት ጥርስ አስነክሶባቸዋል ፡፡

ሩስያ አስገራሚ በሆነ ሁኔታ ኢኮኖሚዋን ከቀዝቃዛው ጦነት ወዲህ መሰረታዊ ለውጥ እንዲመጣበት ባለማድረጓ ለተደጋጋሚ የምእራባውያን የፋይናንስና የምጣኔ ሃብት ማእቀብ ተጋላጭ አድርጓታል ፡፡ ይህም በተፈጥሮ ማእድናት የበለፀገችው ሩስያ ከአውሮፓ ሃገራት ርካሽ የፋይናንስ አቅርቦትንና ብድርን የምታገኝ ሲሆን አውሮፓውያንም የሩስያን ማእድናትና ነዳጅ ዘይነትና የተፈጥሮ ሃብትን በኢንዱስትሪ ላይ የተመሰረተው ኢኮኖሚያቸው ሲሉ ይፈልጉታል ፡፡

በዚህም ምክንያት በዩክሬይን ምክንያት ምእራባውያን በሩስያ ላይ በጣሉት ማእቀብ የተነሳ ሩስያ በትቂ ጥቂት ወራት ውስጥ መንኮታኮቷ ራሳቸውን አውሮፓውያኑን ጭምር አስደንግጧል ፣ ይህም ሩስያ የምጣኔ ሃብትንና የማህበራዊ ቀውስ ውስጥ ከገባች ዳፋው ለአውሮፓም ይተርፋል የሩስያ መንኮታኮት ለአውሮፓም ጭምር ስጋትን ሊደቅን ይችላል በሚል ሰስጋት ሲገባቸው በአንፃሩ አሜሪካኖች ግን ሩስያ በደንብ እንድትቀጣላቸው ነው እሚፈልጉት ፡፡

ከቻይናም ሆነ ከሌሎች የብሪክስ አገራት በተለየ ሁኔታ ሩስያ ከውጭ እንደምትታየው ውስጣዊ ጥንካሬ ያላት አገር አይደለችም ፡፡ የሩስያ ፖለቲካ በሙስና የተዘፈቀና ግልፅነት የሌለው ሲሆን ኩባንያዎቿም እንዲሁ በሙስና የተዘፈቁ ሲሆን የቀዝቃዛው ጦርነት ማብቃትን ተከትሎም ወደ ግል ሲዛወሩ አብዛኞቹ በጥቂት ኦሊጋርኮች ቁጥጥር ስር ውለዋል ፡፡ ክሌፕቶክራሲና ክሮኒዝም የተንሰራፋባችት ሩስያ አስፈሪ አገር ነች ሲሉ የምእራባውያን መዋእለ ንዋይ አፍሳሾች የሚፈሯት ሃገር ሰትሆን በአንፃሩም የሩስያ ገዢ መደብ ‹‹ኤሊት›› ሃገራቸውን ለመጪው ውድድር አለማዘጋጀታቸው ፣ የሃገራቸውን የተፈጥሮ ሃብት በመላክ ያገኙትን ገንዘብ ወደ ውጪ ሃገራት ባንኮች ማሸሻቸው ሳቢያ በምእራባውያን ላይ የበዛ የምጣኔ ሀብት ጥገኝነት ላይ የተመሰረተው በመሆኑ የሩስያ ኢኮኖሚ ምንም እንኳን እውሮፓውያኑ ራሳቸው በማእቀቡ ሳቢያ ጉዳት ቢደርስባቸውም የበለጠ ግን ሩስያ ተጎጂ ነች ፡፡

አውሮፓ በቆዳ ስፋት ጠባብ ሲሆን በአንፃሩ ሩስያ ግን እጅግ ሰፊ የሆነ መሬት ባለቤት ስትሆን በመሬቷ ውስጥ ያሉት ማእድናትን እንደ አልሙኒየም ፣ ኮባልት ፣ ኮፐርና ነዳጅ እና የተፈጥሮ ጋዝ እና የሌሎችንም የበርካታ ማእድናት የደለበ ሃብት ባለቤት ነች ፡፡ ሩሥያ ይህ ብቻም ሳይሆን በሳይቤሪያ እና በሰሜናዊ ንፍቀ ክበብ አካባባ ከሚገኘው ግዛቷ ሰፊ የማእድናት ክምችት ያላት አገር ነች ፡፡ አውሮፓ ጠባብ አህጉር ቢሆንም ለክፍለ ዘመናት ያደገ ኢንዱስትሪ ባለቤት ሲሆን ሩስያኖች ይህንን የአውሮፓውያንን ፍላጎት እምብዛም አይረዱትም ፡፡

ምእራባውያን በብዛት የሩስያ የፖለቲካ ስርአት ተመችቷቸው አያውቁም ቢባል ማጋነን አይሆንም ፡፡ ምእራባውያን የሩስያን የፊውዳሉን ዘመን ደራሲያንና ፀሀፍትን አብዘተው የሚያደንቁ ሲሆን ከዚያ ውጪ ብዙም ሩስያን በደግ አያነሱም ፡፡ አውሮፓውያን ሩስያን ለማስገበር በርካታ ግዜ ሞክረዋል ለምሳሌ የፈረንሳዩ ጀብደኛው ንጉሰ ነገስት ናፖሌዎን ቦናፖርቴ ሩስያን የወረረ ሲሆን በከባዱ የክረምት ‹ዊንተር› በረዶ አብዛኛው ሰራዊቱ በአርበኞቹ ሩስያውያን ተመቶ አልቆበት ሩስያን ለቆ ወጥቷል ፡፡ የጀርመኑ የናዚዎች መሪ አዶልፍ ሂትለርም ሩስያን ወሯል ነገር ግን እርሱም ሰራዊቱ ተመቶ አልቆበት በሽንፈት ተመልሷል ፡፡ ከዚያ ወዲህ ግን በቀዝቃዛውም ጦርነት ዘመን ጭምር ምእራባውያን ሩስያን በቀጥታ መውረር አደጋ እንዳለው በመረዳት በኦኮኖሚ መክበብ ፣ ተደጋጋሚ ማእቀብ መጣል ፣ በኔቶ መስፋፋት ሩስያን አጣብቂኝ ውስጥ መክተትን አማራጭ አድርውት ቆይተዋል ፡፡ በቀዝቃዛው ጦርነት ሩስያ የተሸነፈችው በኢኮኖሚ ከምእራቡ ዓለም ጋር መወዳደር ባለመቻሏ ሲሆን እንኳን ከአሜሪካ ይቅርና ከአውሮፓውያኑ ጋር እንኳን የሚወዳደር የኢንዱስትሪም ሆነ የፋይናንስ አቅም ስላልነበራት ከሰባ አመታት በኋላ እጅ ለመስጠት ተገዳለች ፡፡  

Human Psycholgy ማመዛዘንና ማነፃጸር

የስነ - አእምሮና የስነ - ማህበረሰብ ጥናት ባለሙያዎች እንዳረጋገጡት የሰው ልጅ አእምሮ ነገሮችን በማመዛዘንና በማነፃፀር እንደሚሰራ ተረጋግጧል ፡፡ ለምሳሌ በአንድ ወቅት የመኪና መንዳት ልምምድ ያስተምረን በክፍል ውስጥ ያስተምረን የነበረ ሰው ከፊት ለፊቴ አንድ ሰው መጥቶ ቢገባብኝና እርሱን ለማዳን ስል ፍሬን ብይዝ መኪናው ተግልብጦ በውስጡ የጫንኳቸው ሰዎች የሚያልቁብኝ ከሆነ ሰውዬው ላይ ወጥቼበት መኪናው እንዳይገለበጥ አድርጌ የጫንኳቸውን ሰዎች ማዳን እርምጃን ነው እምወስደው ብሎ ሲያስተምር ትዝ ይለኛል ፡፡

እንዲሁም በጦርነት ወቅት ሰዎች የቀለለውን ምርጫ ይወስዳሉ ፡፡ ለምሳሌ አሜሪካኖች በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት በጃፓን ላይ የአቶሚክ ቦምብን ሲጥሉና የወታደሮቻችንን መስዋእትነት ለመቀነስ በሚል ቢሆንም በርካታ የታሪክ ሰዎች እንደሚስማበት ግን አሜሪካ ጃፓን ላይ እያለቀ በነበረና ጃፓን ሽንፈቷ በታወቀበት ጦርነት ላይ ያንን አውዳሚ ቦምብ የጣሉበት ምክንያት ግን የቀድሞዋን ሶቭየት ህብረትን ለማስፈራራት እንደሆነና መጪዋ ተፎካካሪያቸው ልትሆን የምትችለው እርሷ መሆኗን በማመን ያንን ለመግታት መሆኑ ግልፅ ነው ፡፡ የወታደሮቻችንን መስዋእትነትን ለመቀነስ ነው በሚለው ብንሄድም ይሄም በራሱ ማነፃፀር ነው ማለት ነው ፡፡ ለዚህም መሪዎቹ ያነፃፀሩትንና ያመዛዘኑትን መገመት ይቻላል ፡፡

አእምሮው በማመዛዘንና በማነፃፀር መስራቱ የሰውን ልጅ በምድር ላይ ካለ ከየትኛውም እንሰሳ የበለጠ አደገኛ ፍጡር ያደርገዋል ፡፡ ፈረንጆች አስቸጋሪ ሁኔታ ሲገጥማቸው ከሁለት ክፋቶች ያነሰውን መምረጥ ^‹‹The lesser of two evils^›› የሚሉት አባል አለ ፡፡ የሰው ልጅ አእምሮ በስሌት የሚመራ ስለሚሆን ለሌላው ባለማሰብ ለራሱ ይጠቅመኛል ብቻ የሚለውን ብቻ እንዲያደርግና ፣ በራሱ ጥቅም አንፃር ብቻ የሚንቀሳቀስ ይሆናል ፡፡ ለማህበረሰቡ ጥቅም ግዴለሽ በመሆን የሚሄድ ይሆናል በዓለም ላይ በአሁኑ ወቅት የምናያቸው ችግሮች እንደ የአየር ንብረት ለውጥ ፣ በዓለም ላይ አገራት እጅግ ሀብታም ሲሆን የተቀሩት ደግሞ እጅግ ደሀ ሆነዋል ፡፡ የሰው ልጅ እርስ በእርሱ ላይ ያደረሰው ጉዳትና ክፋትም እንዲሁ በታሪክ በርካታ ሲሆን አንዱ ሀገር ዘመናዊ የጦር መሳሪያን በታጠቀበት ወቅት ዘመናዊ መሳሪያ የሌለውን አገር በባርነትና በቅኝ ሲገዛና ሲበዘብዝ ኖሯል ፡፡  

የሰው ልጅ አእምሮ ^‹‹180 ቢሊየን ህዋሳት አሉት ፣ከእነዚህም ውስጥ 80 ቢሊዮን የሚሆኑት በአእምሯችን ውስጥ የሚካሄዱ ሂደቶችን የሚያንቀሳቅሱ ናቸው ፡፡ ቀሪዎቹ የተለያዩ የሰውነት ክፍሎቻችንን የሚቆጣጠሩ ናቸው፡፡ይህ በዚህ እንዳለ እያንዳንዷ የአእምሮ ህዋስ ወደ 1000 ከሚሆኑ ሌሎች ህዋሳት ጋር መረጃዎችን ይቀባበላሉ ፡፡ በሁለት መረጃ በሚቀባበሉ ህዋሳት መሀከልም የትየለሌ የሆኑ ክፍተቶች አሉ ይህም ማለት አንድ ህዋስ መረጃዎችን ከተለያዩ ህዋሳት ያገኛል፣ ያገኘውንም መረጃ ለብዙ ህዋሳት ያስተላልፋል ፡፡ ስለሆነም ነው እንግዲህ ሁለቱም የፍሰት ሂደቶች የሚያስልጉን^››[1]

የዚህ እጅግ የተወሳሰበ የአእምሯችን አሰራር አደጋም አለው ይሄውም መረጃዎች ሊደበላለቁና ፣ መረጃውን በአንድ ቦታ የሚያስቆመው ሃይል ከሌለ መረጃው ዝም ብሎ ከአንዱ ህዋስ ወደ ሌላው ዝም ብሎ ሊፈስና ግንዛቤያችንን ሊያምታታና ሊያደበላልቀው ይችላል ፡፡እነኚህ መረጃዎች ከኬሚካል ሃይልነት ወደ ወደ ኤሌክትሪክ ፍሰት ተቀይረው ነገሮችን ለመረዳት የሚያስችሉን ናቸው ፡፡ ስለሆነም የመስኩ ባለሙያዎች እንደሚናገሩት የመረጃዎችን ፍሰት የሚገድብ ወይም የሚያስቆም ነገር ያስፈልጋል የሚሉት፡፡ ያለበለዚያ አስፈላጊ ያልሆነና የተሳሳተ መረጃ ሊፈስና ሰውየውን በማደናበር ወደ ተሳሳተ ውሳኔና አቅጣጫ ሊያመራው ይችላል ፡፡

ለዚህም አይነተኛው ምሳሌ ሰዎች አንድን ነገር በተሳሳተ መንገድ ሲተረጉሙት ፣ማየት ከዚሁ ከአእምሯችን አሰራር የሚመነጭ ነው ፡፡ አንዳንድ ሰዎች ነገሮችን በተሳሳተ መንገድ በመረዳት ወንጀልን ሲፈጽሙ ፣ ሰው ሲገድሉ ጥቃት ሊሰነዘርበት በማይገባው ነገር ላይ ጥቃትን ሲፈፅሙ እናያለን እንሰማለን ፡፡

ሰውና ስራው

ስራን መስራት ህይወትን በአግባቡ ከመምራት ለብዙ ሰዎች የቀለለ ነው ፤ ነገር ግን ብዙውን ጊዜ ሰዎች የሚሰሩት ስራ ስለሚስትለው ውጤትን ብዙም አይጨነቁም ፣ ነገር ግን  ለምሳሌ በናዚ የማጎርያ ካምፕ ውስጥ የነበሩ እስረኞች ሃላፊዎች ያሰሯቸው ሰዎች በጣም ዝቅተኛ ስራን ማፅዳትን ፣ ጥበቃን የመሳሰሉ ስራዎችን የሚሰሩ ቢሆንም ያሰሯቸውን ታላላቅ አይሁዳውያን የባንክ ፕሬዝደንት የነበሩ ፣ የስነ አእምሮ (Psychiatry) ሀኪሞች ፣ የዩንቨርስቲ ፕሮፌሰሮችና የመሳሰሉ አሉ የተባሉ ሰዎች ቢሆኑም ነገር ግን የሚጠብቋቸው ግን ከእስረኞች የበለጠ በራስ የመተማመመን ስሜትንና ስራን ሰራን ብለው ወደ ቤታቸው ይሄዱ እንደነበረ በፃፈው መፅሀፍ  ጠቅሶ ፅፏል ፡፡ 

ኤክሀርት ቶሌ የተባለው የዘመናችን ረቂቅ መንፈሳዊ አዋቂ እንደሚለው ^‹‹በሰው ልጅ እድገት ውስጥ የምንሰራው ስራ አይደለም ዋናው ነገር ፣ እርሱ ሁለተኛ ነገር ግን ግንዛቤያችን ማደጉ ነው ዋናው^›› ይለናል ፡፡ አብዛኛው ግን ሰው ስለሚሰራው ስራ በመጨነቅ ስለ ውጤቱ ፣ ማሰብን ባለመፈለግ ወይንም ውጤቱን ባለማወቅ ተደጋጋሚና አሰልቺ የሆነውን ስራ በመስራት አብዛኛውን የህይወት ዘመናቸውን ያሳልፋሉ ፡፡ ስራ ዘመናቸው አብቅቶ በጡረታ ቢገለሉም ከስራቸው መገለላቸው ሲያስቆጫቸው በቀድሞው ሰራተኛ የነበሩበትን ዘመን በመናፈቅ እና በማሰላሰል ያሳልፋሉ ፡፡ በእርግጥ ስራን መስራት ለአንድ ሰው የሚሰጠው ልዩ ክብርና መደነቅ (Privilage & Status) መወደድ እና አስተማማኝ ገቢ ባለቤት መሆን የመሳሰሉት የሚታዩም  ሆነ የማይታዩ ጥቅሞች ነገሮች አሉት ፡፡

ሰው ብዙውን ጊዜ በራሱ ማንነት መተማመን ስለማይሰማው ፣ በተፈጥሮው ስማይረካ ማህበረሰቡ የሚሰጠውን ሌላ ማንነትን ይፈልጋል ፡፡ ይህም ማንነት ለራሱ ያለውን ስሜት ^‹‹ኢጎ^›› ከፍ የሚያደርግና በማህበረሰቡ ዘንድ አክብሮትን የሚያጎናፅፈውን ነው የሚሻለው ፡፡ ይህንንም  አንድ ሰው የሚሰራውን ስራ በማየት የሰውየውን ማንነት መናገር ይቻላል ፡፡

ይሁን እንጂ ሰው ለራሱ ያለውን ስሜት ከፍ ያደርግልኛል ብሎ እሚያስበው የሚሰራው ነገር ለእርሱ ሳይሆን ከእርሱ በኋላ ለሚመጣው ወራሹ ነው እንጂ ለእርሱ አይደለም ፡፡ በመጽሀፈ መክብብ ምእራፍ 2 ፣ ቁጥር 20 - 23 ላይ ^‹‹ሰው በጥበብና በእውቀት ፣ በብልሃትም ከደከመ በኋላ ለሌላ ላልደከመበት ሰው ያወርሰዋልና ይህም ደግሞ ከንቱ ትልቅም መከራ ነው፡፡ ከፀሃይ በታች በደከመበት ድካም ሁሉና በልቡ አሳብ የሰው ጥቅም ምንድር ነው ? ዘመኑ ሁሉ ሃዘን ፣ ጥረትም ትካዜ ነው ፣ልቡም በሌሊት አይተኛም ይህም ደግሞ ከንቱ ነው^››፡፡

ብዙ ጊዜ ሰዎች የሚሰሩበት መስሪያ ቤት ፣ ያላቸው ሃላፊነት ወይንም ስልጣን የመሳሰለው የበለጠ ስሜትንና ለራሳች የሚሰጡትን ክብርና ስሜት ከፍ ያደርግላቸዋል፡፡ ከቀድሞ ባልደረቦች ጋራ ስነጋገር የት ነው ያለኸው የሚል ጥያቄ መስማት የተለመደ ሲሆን የት ነው የምትሰራው ? የመሳሰሉት ናቸው ፡፡ እነኚህ ጉዳዮች አንድን ሰው ስለራሱ ለጊዜው የገዘፈ ማንነትን የሚሰጡትና የእኔነት ስሜቱን የሚያሳድጉለት ናቸው ፡፡ ነገር ግን እነኚህ ሰው ከጀርባው እንዲኖረው የሚፈልጋቸው ማእረጎችና ስሞች የክብር ስሞች ለተወሰነ ገዚያት የሚቆዩ ናው አቸው ፡፡ ጡረታ ሲወጣ ፣ ከስራ ሲባረር ወዘተ እነኚህ ነገሮች አይሩም ፡፡

አንድ የባንክን ፕሬዝደንት ለምሳሌ የሚሰጠው ክብርና መደነቅ ከፍተኛ ነው ፡፡ አንድ የሀገር መሪ ወይንም ከፍተኛ የመንግስት ባለስልጣንም እንዲሁ የሚደረግለት ክብርና አድናቆት የሚዲያ ሽፋን የመሳሰሉት ነገሮች ለራሱ ያልሆነውን ነገር የሚጨምርለት ነው ፡፡ 

አንደ አንድ መሀንዲስ አንድ ህንፃን ሲገነባ ህንፃው የሚያርፍበት ቦታ ላይ ያሉ ዛፎችን ቆርጦ ፣ ሳሮችም ካሉ አጥፍቶ ነው ፡፡ መንገድም ሲሰራ አንደዚያው በአካባቢው ላይ ባሉ የተፈጥሮ ሀብቶች ላይ ጉዳት ደርሶ ቢሆንም ፡፡ እንደዛው ሁሉ አንድ የማእድን ማውጫም እንዲሁ ማእድንን ለማውጣት በርካታ አካባቢዎችን መርዞ ፣ ጭስ ለቅቆ ፣ ወንዞችን በክሎ መሆኑ ነው ፣ ነገር ግን እኛ ሰዎች ስራን መስራታችንን እንጂ ስራው የሚስከትለውን ጉዳት ብዙዎቻችን ፈጽሞ አናስበውም ማለት ይቻላል ፡፡ 

መፅሀፍ መክብብ ላይ ምእራፍ 1፣1-8 ላይ ^‹‹ሰባኪው ፡- ከንቱ ፣ከንቱ ፣ የከንቱ ከንቱ ሁሉ ከንቱ ነው ይላል ፡፡ ከጸሀይ በታች በሚደክምበት ድካም ሁሉ የሰው ትርፉ ምንድነው? ትውልድ ይሄዳል ትውልድ ይመጣል ፣ ምድር ግን ለዘልአለም ነው ፡፡ ጸሀይ ትወጣለች ፣ ጸሀይም ትገባለች ፣ ወደምትወጣትበት ስፍራ ትቸኩላለች ፡፡ንፋስ ወደ ደቡብ ይሄዳል ፣ ወደ ሰሜንም ይዞራል ዘወትር በዙረቱ ይዞራል ፣ነፋስም ይመለሳል፡፡ፈሳሾች ሁሉ ወደ ባህር ይሄዳሉ ፣ ባህሩ ግን አይሞላም ፈሳሾች ወደሚሄዱበት ስፍራ እንደ ገና ወደዚያ ይመለሳሉ፡፡ ነገር ሁሉ ያደክማል ሰው ይናገረው ዘንድ አይችልም ዓይን ከማየት አይጠግብም ፣ ጆሮም ከመስማት አይሞላም ^››  

^‹‹እጄ የሰራቻትን ስራዬን ሁሉ የደከምሁበትን ድካሜን ሁሉ ተመለከትኩ ፣እነሆ ሁሉ ከንቱ ንፋስንም እንደመከተል ነበረ ፣ ከፀሀይ በታችም ትርፍ አልነበረም^›› መክበብብ 2፣11 ጠቢቡ ሰለሞን ይህን ሲል ሰራ አይጠቅምም ማለቱም ወይም አይደለም ወይንም ስንፍናን ማበረታታቱ አይደለም ፡፡ ^‹‹ሰነፍ እጁን ኮርትሞ ይቀመጣል፣ የገዛ ስጋውንም ይበላል›› ምእራፍ 4 ቁ፣6 ፡፡ ከአንድ ይልቅ ሁለት እንደሚሻል የአንዱ ሰው ብልሃትና ስራ ለሌላው ቅንአትን ሲያስከትል እንደታዘበና ይህ ደግሞ ከንቱ ንፋስን እንደ መከተል ነው ይላል ፡፡ መተባበርን ሲያሰምርበት ‹‹ቢወድቁ አንዱ ሁለተኛውም ያሳነሳዋልና ፣አንዱ ብቻውን ሆኖ በወደቀ ግዜ ግን የሚያሳው ሁለተኛው የለውምና ወዮለት^››

ስነ - ልቦናዊ የስብእና ዝንፈቶች (Psychological Disorders)

በርካታ የሆኑ የስብእና ቀውሶች እንዳሉ የስነ - ልቦና ባለሙያዎች ይናገራሉ ፡፡ በመስኩ ባለሙያዎች በርካታ አይነት የስበአብና ቀውሶች ሲኖሩ ተለይተው የታወቁት ዋና ዋናዎቹ የሚከተሉት ናቸው ፡፡

ሲበዛ ጠራጣሪ ስብእና ባለቤቶች (Paranoid Personality Disorder) ፤ የዚህ የስብእና ቀውስ ባለቤት የሆኑ ሰዎች እጅግ ሲበዛ ተጠራጣሪዎች ሲሆኑ ሁሉንም ሰውና ማንኛውንም ነገር የሚጠራጠሩ ናቸው ፡፡

schetypal personality disorder በመተት የሚያምኑ ናቸው ፡፡ መተትም ጥንቆላንና አጉል እምነትን መሰረት ያደረጉና በዚህም ህይታቸውን ለመምራት የሚሞክሩ ናቸው ፡፡

ፀረ - ማህበረሰብ ስብእና (Anti -Social Behaviour ) ባህሪያት የሚያሳዩ የዚህ ዝንፈት ተጠቂዎች ለህብረተሰቡ ባህል የማይገዙ ፣ የሌሎችን መብት የሚጋፉ ፣ መደባደብን የሚመርጡ ፣ ህግና ስርአት ተጋፊ የሆኑ ሰዎች ከስነ - ስርአት ውጪ የሆኑ እውነትና ውሸትን ልዩነት የማያውቁ፣ ውሸታሞች ሲሆኑ ሁሉን ነገር በስሜት ለማሟላት የሚሞክሩ (Impulsive) በቅሚያ ፣ በአስገድዶ መድፈር የሚታወቁ ፡፡ ለትዳር ጓደኛቸው ፣ለልጆቻቸውና ለቤተሰቦቻቸው ፍቅር የማይሰጡ ፣ ፀፀት የማያውቁና የማይታይባቸው ስሜታቸውን መቆጣጠር የማይችሉ ሲሆን ግልፍተኝነት ፣ በስሜታቸው የሚገፋፉና ድርጊታቸውንና ስሜታቸውን የማይቆጣጠሩ ሲሆን ችኩልነት ፣ ውሳኔ ለመውስድ የሚጣደፉና ፀረ - ማህበረሰብ ውጪ የሆኑ ባህርያትን የሚያሳዩና በሌሎች ስቃይ የሚደሰቱ (Sadists) እና ንኮች (Psychopath) ‹‹ሳይኮፓዝ››  ናቸው ፡፡

ለ) የሚያንቀዠቅዥ ስብእና ባለቤቶች ደግሞ ያላቸው ማህበራዊ ተግባቦት ያልተስተካከለ ፣ ከአንድ ሰው ብዙም ሳይቆዩ የሚሄዱ ወረተኞች ፣ መጠጥና ጫት እና ሌላም ሱስ የሚያዘወትሩ ሲጠጡ በቀላሉ የማይሰበሩ ወይም የማይመለሱ ፣ ቁማር የሚወዱ ፣ በሰዎች ላይ ያላግባብ የሚደነፉ ፣ የሚጮሁ ፣ ስሜታቸው በቀላሉ የሚቀያየር ፣ ጥቃቅን የሆኑ ነገሮችን ካለልክ የሚካብዱ ፣ ራሴን አጠፋለሁ ብለው (Suicidal Attempt) የሚያስፈራሩ ራሳቸውንም ለማጥፋት የማይመለሱ ፣ የማይጨበጥ ተቀያያሪ ባህሪ ያላቸው ናቸው ፡፡

የልታይ ልታይ ባህሪ ያለባቸው (Hysteria) የሌላውን ቀልብ ለመሳብ ፣ ቃላትን መጎተት ፣ሴሰኝነት፣ ትኩረትን የሚስብ ነገርን የሚፈልጉ በአብዛኛው የዚህ ባህሪ ባለቤቶች ሴቶች ሲሆኑ አማላይ ባህሪ ያላቸውና ጥቅም ፈላጊዎች በሃገርኛው አባባል ጭራ ቀረሽ የሚባሉ አይነቶች ናቸው ፡፡

ሐ) ራሳቸውን ከፍ ከፍ የሚደርጉ ‹ናርሲስቲክ› (Narcissistic Personality Disorder) ስብእና ባለቤቶች ደግሞ የዚህ የስብእና ቀውስ ባለቤቶች ራሳቸውን ከሌላው አስበልጠው የማየት ፣ ራሳቸውን አዋቂ አድርገው ማየት ፣ እነሱ ብቻ ቆንጆና መልከ መልካም እንደሆኑ አድርገው ማሰብ፤ ከራሳቸው በስተቀር ሌሎች ከኛ ያነሱ ናቸው ብለው ማሰብ ይቺ ለኔ ምንድነች የማለት ሙገሳንና ክብርን አብዝተው መውደድ ካብ ካብ የሚያደርግ የሌሎችን አትኩሮትን መፈለግ ፣ ሌላው ከእነርሱ በልጦ ጎልቶ እንታይ አለመፈለግ እንዲሁም አለቃ ከሆኑ ይበልጡኛል ለሚሏቸው መልካም ስሜት አለመኖር ፡፡ በሚሰሩበት አካባቢ እነርሱ ከሌሉ መ/ቤቱ ድርጅቱ ህልውና የማይኖር የሚመስላቸው ለሌላው ምንም ርህራሄም ሆነ ሃዘኔታ የላቸውም ፡፡ ከፍ ከፍ ካሉ ሰዎች ጋር መዋል ይፈልጋሉ እከሌን አውቀዋለሁ ጉዳይህን አስፈፅምልሃለሁ የሚሉ ናቸው ፡፡ 

መ) የተረበሹና ፣ የደነገጡና በስጋት ውስጥ የሚኖሩ ራሳቸውን አሳንሰው የሚያዩ ፣ ከዚህ ጋር የሚገናኘው ፍፁም ለየት ያለ ባህሪ በከፍተኛ ጭንቀት ፣ ፍርሃትና ስጋትና ድንጋጤ ውስጥ የሚኖሩ ደግሞ የመሸሽና (Avoidant Personality Disorder ) ባህሪ ያላቸው ሲሆኑ ወንዶችም ሴቶችም በእኩል የዚህ ዝንፈት ተጠቂዎች ናቸው ፤ ሃላፊነትን የሚሸሹ ፣ በራሳቸው የማይተማመኑ ፣ ከሰዎች አንሳለሁ የሚል ጥቅልቅ ስሜት የሚሰማቸው ፣ የሃፍረትና የመሸማቀቀቅ ስሜት የሚሰማቸው ፣ ከሌሎች ሰዎች ጋር በጉትጎታ ካልሆነ በስተቀር የማይቀላቀሉ እና ራሳቸውን ዋጋ ቢስ አድርገው የሚያዩ ናቸው ፡፡ 

ሠ) የጥገኝነት ባህሪ ዝንፈት የተጠናወታቸው (Dependency Personality Disorder) ‹‹ዲፖፔንደንሲ ፐርሰናሊቲ ዲሰኦርደር›› ደግሞ ሁልግዜ የሌሎች ሰዎችን የሃሳብና የስሜት ድጋፍን የሚፈልጉ ያለሌሎች ድጋፍ በራሳቸው ተንቀሳቅሰው አንድን ነገር መወሰን የማይችሉ ፤ አንድን ግንኙነት ሲያቋርጡ ያለግንኙነት መኖት ስለማይችሉ ወዲያውኑ ከሌሎች ጋር ግንኙነትን መመስረት የሚፈልጉ እና ሁልግዜ ከሌሎች አይዞህ ባይነትን የሚፈልጉ ናቸው ፡፡    

ረ ) አንድን ነገር አለመሰልቸት መደጋገምና በትክክል ተደርጎ እንደሆነ ያለማመን (Obsessive Compulsive Disorder) እነኚህ የሃሳብና የድርጊት ድግግሞሽ የሚታይባቸው ናቸው ፡፡ ሃሳባቸውና ድርጊታቸው የማይገታ ሲሆን ፣ ለጥቃቅን ነገሮ ሁሉ ትልቅና ልዩ የሆነ ትኩረትን የሚሰጡ ሲሆን ለዝርዝርና የራሳቸውን ስርአት የሚጠብቁና ከራስ ፀጉራቸው እስከ እግር ጥፍራቸው ድረስ እንከን የሌለው ፍፁማዊ ስብእና ሰፊ ጊዜን ሰጥተው በስራቸው የሚያሳልፉ ናቸው ፡፡ ለምሳሌ የቤታቸው ቁልፍ ተቆልፎ እንደሆነ ደግመው ደጋግመው የሚረጋግጡ ሲሆን መዘጋቱን ባለማመን ደግመው ደጋግመው ይሞክራሉ ፡፡ (Busy without Work) የሚባሉና ለጓደኛና ለቤተሰብ ጊዜን የማይሰጡና ኮስተር ያሉና ሃሳበ ግትር ሲሆኑ ይሁን እንጂ የሚመጡት ውጤት ያን ያህል አይደለም ፡፡

የተዛነፉ ስብእናዎች በህክምና መስተካከል የሚችሉ ሲሆን ስብእናን ለመቀየርና ለማሻሻል ሁለት ነገሮች አስፈላጊ ናቸው ፡፡ አንደኛው ራሱ ወይም ራሷ ግለሰቡ ወይም ግለሱቡ የስብእና ችግር እንዳለበት በህክምና ባለሙያ ቀርቦ ለማነጋገር ፈቃደኛ መሆንና በባለሙያ ሲነገረው ውስጡ መቀበልና ለመለወጥም ተነሳሽ መሆን መቻል አለበት ፡፡ ሁለተኛው ነገር ደግሞ ብዙውን ጊዜ ሰዎች ስብእናቸው የውስጣዊ ድብቅ ፍላጎታቸው ጭምር ማርኪያ ስለሆነ እንደ ችግር አይተው ለመቀየር ተነሣሽ አይሆኑም ፡፡  

አንድ ስብእና ሲቀረፅ በረጅም ጊዜ ስለሆነ ለማስተካከልም ልክ እንደዛው የረጅም ጊዜ የአእምሮ ህክምናንና ክትትልን ይፈልጋል ፡፡ የስብእና ዝንፈት በመድሀኒት የሚታከም አይደለም ፡፡ ቤተሰብ የማንኛውም ህብረተሰብ አስኳል መሰረት ሲሆን በማህበረሰብ ውስጥ ተገፊ ድጋፍ መኖር ወሳኝ ነው ፡፡ በወላጆችና በልጆች መሃከል የተበላሸ ግንኙነት መኖር በልጅነት የሚፈፀም አካላዊ ድብደባ ፣ አስገድዶ መደፈር ፣ በአሳዳጊ ወይም በቤተሰብ የሚፈለገውን ነገር አለማሟላት ወሲባዊ ጥቃት የመሳሰሉት በልጅነት ወራት ስብእና በሚቀረጽበት ወቅት በእጅጉ ስብእና ላይ የራሳቸውን አሉታዊም ሆነ አዎንታዊ ተፅእኖ የሚያሳርፉ ሊሆኑ ይችላሉ፡፡        

    ምድርና የሰማይ

ምንም እንኳን ሳይንስ ከሃይማኖት በእጅጉ ያነሰ ቢሆንምና ሀይማኖትን ለመገዳደር መነሳት ያልነበረበት ቢሆንም በአሁኑ ዘመን ግን ሳይንስ የሃይማኖትን ቦታ በመቀማት የዓለምን የሁሉንም ነገር ሚስጥር ሳይንስ መፍታት እንደሚችል አድርጎ ራሱን አስቀምጧል ፡፡

ይህን እንጂ ሳይንስ የፈለገ ብዙ ምርምርን አድርጌአለሁ ቢልም እና ለብዙ ምድራዊ ነገሮች መልሱን አዘጋጅቻለሁ ቢልም ይሄ ሁሉ ሃይማኖት ከሚያቀርባቸው ምላሾች የበለጠ ምላሽን ማቅረብ እንዳልቻለ ግን ግልፅ ነው ፡፡ በቀድሞው ዘመን በመካለኛው ዘመን ሀይማኖት በሁሉም መስክ የበላይነቱን ጨብጦ የነበረ ቢሆንም እንዲሁም በአውሮፓ የመካከለኛውን ዘመን ሳይንሳዊ ምርምሮች ይደረጉ ስላልነበረ የ ^‹‹ጨለማው ዘመን^›› (The Dark Age) ተብሎ ቢሰየምም ነገር ግን ሃይማኖት የበላይነት የነበረበት ዘመን ነበረ ፡፡ ጨለማው ዘመን ተብሎ የተጠራበት ምክንያት ሰዎች ለምር ኑሯቸው ፀጠቃሚ የሚሆኑ ምርመርሮችን ሃይማኖትን መመርመር ነው ፣ እግዝአብሄርን መፈታተን ነው በሚሉ አጉል ምክንያቶች ሰበብ ምርምሮች እንዳይደረጉ በአውሮፓ ንጉስም ፣ ዳኛም ፣ መስፍንም ጳጳስም የነበሩት ነገስታት ይከላከሉ ስለነበረ ነው ፡፡ ገዢዎቹ ይህን ያደርጉ የነበረበት ምክንያት ከስነ - መለኮት ጋር በተገናኘ ሳይሆን ነገር ግን የምድር ስልጣናችንን እንነጠቃለን ፣ ንብረት ርስታችንና ክብራችን አደጋ ውስጥ ይገባል በሚል ሰማያዊ ሳይሆን ምድራዊ ሰበብ ነው አንጂ ጉዳዩ ከሃይማኖታዊ ሆኖ ስነ መለኮትን የሚፃር ሆኖ ወይም ከእምነት ጋር ተገናኝቶ አልነበረም ፡፡   

ጋሊሊዮ ጋሊሊ ምንም እንኳን ምድር የምትገኝበት ስርአተ ማእከሉ ፀሀይ ነች ቢልም ይህ ከስነ - መለኮት ጋር ግጭት ያልነበረው ቢሆንም በዘመኑ የነበሩ የሮማ ካቶሊካዊት ቤተክርስትያን መሪዎችን ግን ሊያስቆጣና ጋሊሊዮ ሀይማኖትን የናደ አስተሳሰብን ያራመደ ነው በማለት በሽምግልና ዘመኑ እስር ቤት ሊጎተት፣ ሊወገዝና ሊከሰሰስ በቅቷል ፡፡ ነገር ግን የጨለማው ዘመን የበዛ አዲስ አስተሳሰብ እንዳይፈጠር ተከላካይት ለሰው ከልጅ ምድራዊ ኑሮውን የሚቆረቁር ማድረጉ እርግጥ ነው ፡፡ የምድራዊ ህይወት ማመር ሃይማኖትን ይፃረራል ወይ የሚለው አከራካሪ ነው ፡፡ የምድር ህይወትን በምቾት የተሟላ ማድረግና በሃይማኖት መሀከል ያለውን ፣ሚዛን የመጠበቅ ጉዳይ ነው ጉዳዩ ፡፡

መፅሃፍ ቅደሱ ፤ላይ ‹‹ነገ ለራ ይጨነቃልና ለነገ አትጨነቁ ፣ ለቀኑ ክፋቱ ይበቃዋል›› ማቴ ም 6 ፣ 34 ይላል ፡፡ ክርስቶስ ሲያሰስተም ምን እንበላለን ምን እንጠጣለን ብላችሁ አትጨነቁ ፣ ለሁለት በጌቶች ማለትም ለገንዘብና ለእግዝአብሄር መገዛት አትችሉም ብሎ አስተምሯል ፡፡  

በቀደምቶቹ የግሪክ ፈላስፎች ማለትም በአሪስቶትልና በፕሌቶ መሀከል የነበረው አንዱ ልዩነት የነበረው አሪስቶትል እውነትም ሁሉም ነገር ያለው በዚህ ምድር ነው ሲል አንፃሩ ፕሌቶ በበኩሉ ደግሞ በሰማይ ወይም እላይ ነው የሚል አቋም እንዳላቸው ይታወቃል ፡፡ የክርስትና ሃይማኖት በርካታ የፕሌቶ ሃሳቦችን ሲወስድና ሲጠቀምባቸው በአንፃሩ የአሪስቶትል አስተሳሰቦች ለበርካታ ክፍለ ዘመናት በጥርጣሬ ሲታዩ ቆይተው ከጊዜ በኋላ ነው የተወሰነ ተቀባይትን ሊያገኙ የበቁት ፡፡ ይሁን እንጂ ምንም እንኳን የፕሌቶ አስተሳሰቦች ከአሪስቶትል ይልቅ የረቀቁና ለመረዳት እጅግ ውስብስብ ቢሆኑም ከአሪስቶትል ይልቅ የፕሌቶ አስተሳሰቦች የበለጠ ሀያልና መንፈሰዊም ጭምር ናቸው ማለት ይቻላል ፡፡

ቁሳዊው ወይንም በሃዋርያው ጳውሎስ አጠራር ^‹‹ፍጥረታዊው^›› ወይንም ቁሳዊው ዓለም የሚጨበጥና የሚታይ ቢሆንም ዘላቂ ግን አይደለም ፡፡ ፕሌቶ ግን በአንፃሩ ፍልስፍናውን መሰረት ያደረገው በማይታየው ዓለም ላይ ሲሆን ሃዋርያው ጳውሎስ ከፕሌቶ ጋር የሚስማማ ሲሆን ሃዋርያው ጳውሎስ ^‹‹ፍጥረታዊው ሰው መንፈሳዊውን ዓለም አይረዳውም^›› ሲል ገልፆታል ፡፡ የፕሌቶ ፍልስፍና ይህንን የላይኛውን መንፈሳዊውን ዓለም በመረዳት ላይ ያተኮረ ነው ፡፡

ሶስቱ ህልውናን መሰረት ያደረጉና (Existential) ^‹‹ኤክዝቴንሽያል^›› የሆኑ ጥያቄዎች ስለ ህልውና የሚያነሱ ጥያቄዎች አንደኛው ከየት ነው የመጣነው? ወዴትስ ነው የምንሄደው ? በዚህ ምድር ላይ ምንድነው የምንሰራው ወይም ምንድነው የምናደርገው ? የሚሉት ሶስቱ መሰረታዊ ጥያቄዎች ናቸው ፡፡

ሃይማኖት ሶስቱንም ጥያቄዎች መመለስ ሲችል በአንፃሩ ግን ሳይንስ ከየት እንደመጣን መላምት ነው እንጂ ቁልጭ ያለ ምላሽ የለውም ፣ወዴት ነው የምንሄደው የሚለውን የጥያቄን በተመለከተም እንዲሁ ሳይንስ የሚያውቀው ነገር የለም ማለት ይቻላል ፡፡ የነፍስን ህልውና ጨርሶ በማይቀበለው በሳይንስ አባባል አንድ ሰው ሲሞት ልክ እንደማንኛውም እንሰሳ ስጋው ይበሰብሳል ፣ የፈራርሳል ከማለት ውጪ ሌላ መልስ የለውም በአንፃሩ ግን ሃይማኖት ለዚህ ምላሽ አለው ይህም መልካም ከሰራ ወደ ገነት ሲገባ መጥፎ ከሰራ ደግሞ ወደ ሲኦል ይገባል ፣ በክርስትና ሃይማኖት እንዲሁ እየሱስ ክርስቶስ ወደ ምድር በሚመጣበት ወቅት አብረን ከክርስቶስ ጋር እንነሳለን ከእርሱም ጋራ ለዘልአለም በገነት እንኖራለን የሚል ምላሽ አለው ፡፡

የሩቅ ምስራቅ እምነቶችም በዚሁ ከሞት በኋላ ስላለው ዳግም መወለድ ሪኢንካሪኔሽን ብለው ሲጠሩት ማለትም ለምሳሌ በቲቤት ቡድሂዝም አንድ ሰው ሞቶ ከተቀበረ በኋላ ከ49 ቀናት በኋላ ተመልሶ ሌላ እንሰሳንም ሆነ ንፋስን ወይም አየርን ማንኛውንም መልክንና ገጽታን ይዞ ዳግም ይወለዳል ፡፡ ቤድሂዝምም እንዲሁ አንድ ሰው ከመቶ በኋላ ዳግም ሲወለድ ሃጢአተኛ ከሆነ ሰው ሳይሆን ሌላ ፍጥረትን ይዞ ይወለዳል ይላል ፡፡

በአንፃሩ ሳይንስ አንድ ምላሽን የሚሰጠው በዚህ ምድር ላይ ምንድነው የምንሰራው የሚለውን ብቻ ነው ፣ ይህም ስራ በመስራት በሳይንሳዊ እውቀት ማደግን መማርን ቴክኖሎጂ መፍጠርን እና በዚህ ምድር ላይ ያለንን ኑሮ ጣፋጭ ማደግን በሚሉት ጉዳዮች ላይ ሳይንስ ከሃይማኖት ይልቅ የተሻለ ምላሽ አለው ፡፡ ነገር ግን ይህንም ቢሆን ለአጭር ጊዜ ነው ምክንያቱም እርሱም ቢሆን ማለትም የአንድ ሰውን ኑሮ በምቾት የተሞላ ማድረግም ቢሆን ከሰውየው እድሜ ጋር የአጭር ጊዜ ቆይታ ያለው ስለሆነ ነው ፡፡

በመካለኛው ዘመን በአውሮፓ የነበረው ትግል ይሄ ነበረ ፡፡ በዘመኑ የነበሩ አሳብያንና ሳይንቲስቶች እግዝአብሄር የካዱ ባይሆኑም ነገር ግን ሃይማኖት ቁጥጥሩ ጠንካራ ስለነበረ ምንም አይነት ምርምርም ሆነ ሳይንሳዊ መፈላሰፍ እንዲኖር አይፈቅድም ነበረ ፡፡

የሳይንቲስቶቹ ዓላማ እንደ አሁኑ ሰብአያን ‹‹ሂውማስት›› (Humanist) ፈላስፋዎች ሃይማኖትን ለመናድ ባይሆንም ነገር ግን የሰውን ልጅ ከምድራዊ ድንቁርና ነፃ ለማውጣትና ሰው በዚህ ምድር ላይ የተሻለ ጤናው ተጠብቆ ፣ በሳይንስና በቴክኖሎጂ ተጠቃሚ እንዲሆንና ስለ አፅናፈ - ዓለም ያለው አመለካከት የተሻለ እንዲሆንና በዙሪያው ያለውን ተፈጥሮን እንዲቆጣጠር ለማስቻል ነበረ እንጂ ሀይማኖት ድረስ ተንጠራርተው የሃይማኖትን መሰረት ለመናድ አልነረበም ፡፡ ዛሬ ቀላል የሆኑና በአንድ መርፌ የሚድኑ ህመሞች አውሮፓ ውስጥ በዚያን በጨለማ ዘመን ሚሊየኖችን ሲጨርሱ ፣ እንደ ጥቁሩ ሞት፣ ጨብጥና ቂጠኝን እና ኢንፍሉዌንዛን የመሳሰሉ በሽታዎች በቀላሉ ብዙዎችን አካለ ስንኩልና ሙት ሲያደርጉ ኖረዋል ፡፡ ይህንንም በማስተዋል ከአጉል አመለካከቶች ነፃ በማውጣትና የሰው ልጅ አሁን ላለበት አንፃራዊ ለሆነ በምቾት የተሞላበት ኑሮ የሳይንቲስቶች አበርክቶ ቀላል አይደለም ፡፡ 

አሁን በዘመናችንም በኢንተርኔት በስማርት ስልኮች ፣ በናኖ ቴክኖሎጂ ፣ በባዮቴክኖሎጂ ፣ በኮምፒውተር ሳይንስ በህክምናው፣ በጠፈር ምርምር ፣በመሳሰለው ዘርፍ ከፍተኛ ምርምሮችና ውጤቶች እየተመዘገቡ ሲሆን እነኚህ ሁሉ ምርምሮችና ውጤቶቻቸው የሰውን ልጅ በዚህ ምድር ላይ ላለው ቆይታ ምቾትንና ረጅም እድሜን እያጎናፀፉ ያሉ ናቸው ፡፡ ይህ ሁሉ ቢሆንም ግን የሳይንስ ማደግና አድጎ እዚህ ደረጃ ላይ መድረስ ሃይማኖትን ሊገዳደርም ሆነ የሃይማኖትን ቦታ ሊተካ የሚያስችለው አይደለም ፡፡

ለምሳሌ ሰው ሰራሽ ኢንተሊጀንስ (Artificial Intelligence) ወይንም ብንወስድ ሮቦቶች በራሱ በሰው ልጅ የተሰሩ ቢሆንም ስቴፋን ሀውኪንግስ የተባለው ታዋቂው እንግሊዛዊው ሳይንቲስት በሰጠው አስተያየት ግን ሰው ሰራሽ (Artificial Intelligence) ኢንተሊጀንስ ወይንም ሮቦት የሰውን ልጅ ህልውና ስጋት ውስጥ ሊከትና በሰው የተሰራ ሮቦት ራሱን የሰውን ልጅ ከምድረ ገፅ ሊያጠፋ እንደሚችል ስጋቱን ገልጧል ፡፡ ይህ የሚያሳየው የሰው ልጅ በራሱ እውቀት የተፈጠረን ነገር እንኳን መቆጣጠር መቻሉ አጠራጣሪ የሆነ  ፍጡር መሆኑን ነው ፡፡ ይህ ብቻም ሳይሆን በምድር ላይ እየደረሰ ያለው የአካባወቢ የአየር ንብረት ለውጥና በአየር ንብረት ለውጥ ምክንያት በምድር ላይ ያለው እንሰሳም ሆኑ እፅዋት ህልውና አደጋ ውስጥ መውደቁ እንዲሁም በሰው የተሰሩ እጅግ አደገኛና አውዳሚ የሆኑ የአቶሚክ ፣ የባዮሎጂካልና የኬሚካል የጦር መሳሪያዎች በዚህ ምድር ላይ ላለ ህይወት ስጋትን መደቀናቸው በየቀኑ የሚታይ ሀቅ ነው ፡፡   

በአሁኑ ዘመናዊ ዓለም ከመካከለኛው ዘመን የሚለይበት ነጥብ አለ ፡፡ ይሄውም በቀድሞው ዘመን ሀይማኖት የሁሉም ነገር መልስ እንዳለውና ስለ ተፈጥሮም ሆነ ስለ ማንኛውም ነገር ምርምርን ማድረግ ሃይማትን እንደመፈታተን ተደርጎ ይወሰድ ነበረ ፡፡ በዚህም በመካለኛው መዘን የጨለማ ዘመን ተብሎ ሊጠራና ሰው ከሃይማኖት በስተቀረ ስለሌላ ስለምንም ነገር እውቀት እንዳይኖረውና እውቀቱንም እንዳያሰፋ ሃይማኖቶት ገድበውት ኖረዋል ፡፡ በመካለኛው ፣ ዘመን ድረስ የነበረው አስተሳሰብ ወደ መንፈሳዊው ዓለም በማድላቱ ምክንያት የሰው ልጅ ሳይንሳዊ እድገት ተጓትቶ ቆይቷል ፡፡ የአሁኑ ዘመን ድግሞ ከዚህ ተቃራኒ በሆነ አቅጣጫ በመሄድ ወደ ሳይንስ እጅግ ያደላ ሲሆን ሁሉም ትኩረት ሳይንስ ላይ ነው ያለው በዚህም ምክንያት ቁሳዊው ነገርን በመፍጠርና በሚታየው ዓለም ላይ ማተኮር የሚታይ ሀቅ ነው ፡፡ 

በዚህም ምክንያት ምድራዊው ህይወቱ በአጉል እምነቶች ፣ እውነት ባልሆኑ ልማዳዊ አስተሳሰቦችና ድርጊቶች ተከብቦ የምድር ህይወቱ ጉስቁልና የበዛበትና በቀላሉ በሚድኑ ህመሞች በሚሊዮኖች ሲያልቅ ፣ አካሉ ሲጎድል ፣ የመኖር አማካይ እድሜው አጭር ሲሆንና በተፈጥሮ አደጋዎች ሲያልቅ ኖሯል ፡፡ ነገር ግን ሳይንስ ከዚህ ሁሉ የሰውን ልጅ ለመጠበቅ ረድቷል፡፡ በአንድ ወቅት ፖርቱጋል ውስጥ የመሬት መንቀጥቀጥ ተነስቶ የነበረ ቢሆንም የሮማው ካቶሊክ ፖፕ ይህ አደጋ የደረሰባቸው በሰሩት ሀጢአት ምክንያት ነው በማለታቸወስ ምክንያት በዘመኑ የነበሩ የአውሮፓ ፀሀፍት ትችት ተሰንዝሮባቸዋል እንደ ቮልቴርን በመሳሰሉ ፖፑ ተተችተዋል ፡፡ አደጋዎች እግዝአብሄር ህዝቡን ለመቅጣት የሚያመጣው ነው መባሉ ራሱ የሃይማኖት መሪዎችን ምክንያታዊ አስተሳሰብ ካላቸው ፈላፎች ጋር ሲያወዛግብ ኖሯል ፡፡

ለምሳሌ በዛሬው ዘመን የእሳተ ጎመራ በአንድ አካባቢ ሊነሳ ቢል  ወይም የመሬት መንቀጥቀጥ ሊነሳ ሲል ሳይንሳዊ መሳሪያዎች መጠቆም ሲቻል ፣ ዘመናዊ የኢንጂነሪንግ ጥበብን በመጠቀም በመሬት መንቀጥቀጥ በቀላሉ የማይናድ ህንፃዎችን ማነፅ ተችሏል በዚህም ጃፓናውያን አይነተኛ ተጠቃሽ ናቸው ፣ እንዲህም ከባድ አውሎ ነፋስ ቶርኔዶም ይሁን ሁሪኬን አንድን አገር ሊመታ ሲል በቀላሉ እንደ (NASA) ናሳ ባሉ ዓለም አቀፍ የጠፈር ምርምር ተቋማት ከሳተላይት በሚያነሷቸው ፎቶግራፎች በማየት ከአካባዎቹ  በመሸሽ ህይወትን ከጥፋት ማዳን የሚቻልበት ደረጃም ተደርሷል - እነኚህ ሁሉ የሚሊዮኖችን ህይወት የሚታደጉ የሳይንስ ትሩፋቶች ናቸው ፡፡  

በጥንት ዘመን ስነ - መለኮት ‹‹የጥበቦች ሁሉ ንግስት›› (Queen of the Arts) ትባል የነበረ ቢሆንም ፣ በአሁኑ ዘመን ግን ሳይንስ ቦታውን ወስዷል ፡፡ ነገር ግን ሳይንስ በስነ - መለኮት ስር መሆን ሲገባው ከራሱ ተነጥሎ በመውጣቱ ምክንያት የሳይንስና ሀይማኖት ልዩነት እየሰፋና ከመቼውም ይልቅ ሊታረቁ የማይችሉ እየሆኑ ነው ፡፡ ነገር ግን ሳይንስ አዳዲስ ምርምሮችን ባደረገ ቁጥር አዳዲስ ግኝቶችንም ባገኘ ቁጥር የበለጠ ጉልበት ያገኘ ስለሚመስለው ከሃይማኖት እየራቀ እየራቀ በመሄድ ላይ ነው ፡፡

ሩዶልፍ ስቴነር የተባለው ኦከልቲስት እንደሚለው (Evolution) ዝግመተ - ለውጥ ‹‹ኢቮሉሽን›› ምንም እንኳን ሳይንሳዊ መሰረት ቢኖረውም አዝጋሚ ለውጥ የሰውን ልጅ ራሱን ያልፈዋል ይላል ፡፡ የሰው ልጅ ዓለምን መረዳት ከፈለገ ከዝግመተ - ለውጥ ንድፈ ሃሳቦች ማለፍ አለበት ፡፡ እንጂ እዚያው ዝግመተ - ለውጥ ምክንያተዊ በሚመስሉ አስተሳሰቦች ውስጥ ከቀረ ስለ ዓለምም ሆነ ስለ ራሱ ሊያውቅ የሚገባውን ሳያውቅ ይቀራል ፡፡ ሳይንስ መሰረታዊ የሆኑትን ጥያቄዎችን መመለስ ስለማይችል የሃይማኖትን ስፍራ መረከብ መቻሉ አጠራጣሪ ነው ፡፡ 

ዳዊት በመዝሙሩ ‹‹ምድር የሰው ስትሆን ፣ ሰማይ የእግዝአብሄር ነው ››

ቆላ 3፣3-4 ‹‹ ››

በሰማይ መዝገብህን ሰብስብ እብራውያን በላከው መልእክት ላይ ምእራፍ 10 ላይ ‹‹ለሚበልጥና ለዘወትር የሚኖር ገንዘብ በእስራቴ ራራችሁልኝ›› ይህን ሲል የፅድቅ ምንዛሬ ፣ ለዘወትር የሚኖር ፡፡ በዚህ ምድር ላይ ሆኘ በበሰማይ ሂሳብ አለኝ ፡፡

---

[1] ሜዲካል መፅሄት ፤ቅፅ 1 ፣ ቁጥር 9 ፣ ታህሳስ 2007 ዓ.ም.

ፊሜኒዝምና ሊበራሊዝም

ከምእራባውያን ፍልስፍና ውስጥ ^‹‹ፊሜኒዝም^›› (Femenism) እንዲሁም ሊበራሊዝም (Liberalism) ተፈጥሮን በመቃረን ይታወቃሉ ፡፡ ፊሜኒዝምን ብንወስድ ወደ ፅንፍ ይህ ፍልስፍና ሲሄድ ተፈጥሮን የሚቃረን ነው ፣ ሊበራሊዝም የመጀመሪያው የዚህን ፍልስፍና አባት ተደርጎ የሚወሰደው ቶማስ ሆብስ ሲሆን ይህንን እንጂ ፊሜኒዝም ከመስመር ሲያልፍ ሴትን ከተፈጥሮዋ ውጪ በሚያደርግበት ወቅት ሴቷዋን ከራሷና ከማህበረቧ ፣ ከቤተሰቧ ጋር ሊያጋጫት የሚችል ነው ፡፡

ምእራባውያን በሊበራሊዝም ስም የተመሳሳይ ፆታ ጋብቻን መፍቀድ መጀመራቸው ተፈጥሮን መቃረናቸውን እንዲሁም ሰው ከመሰሉ ፆታ ጋራ እርስ በእርሱ መጋባትና መኖር ከጀመረ የሚቀጥለው አዲሱ ትውልድ እንዴት ሊወለድና ሊተካ እንደሚችል ግልፅ አይደለም ፡፡  የሰው ልጅ የመኖር አላማው ወሲባዊ ስሜቱን ከተመሳሳይ ፆታም ጋር ጭምር ከቁጥጥር ውጪ መረን የወጣ ወሲባዊ ስሜቱን ማርካት አለበት ፣ ለወሲብ ብቻ ነው ወይ የተፈጠረው? ያስብላል ፡፡ ይሁን እንጂ ይህን አስተሳሰብ በምእራቡ ዓለም የሚገፉት እነማን እንደሆኑ የሚታወቅ ሲሆን ዓላማው ከወሲባዊ ጉዳዮች አልፎ ሀይማኖታዊና ፖለቲካዊም ጭምር ነው ፡፡ 

አንድ የፈረንጆች አባባል እንደሚለው ከሆነ አንዲት ሴት ^‹‹እንደ ልጃገረድ ሆና መታየት ሲኖርባት፣ ስራዋ እንደ ሴት ወይዘሮ ፣ እንዲሁም እንደ ወንድ ማሰብ እና እንደ ውሻ ለፍታ መስራት ይገባታል^›› Look like a girl, act like a lady, think like a man and work like a dog

አንድ ሴት የምትሰራው ስራ ህፃናትን መውለድና ተንከባክቦ ማሳደግ ፣ ቤት ውስጥ ስራና የመሳሰለው ሁሉ በአጠቃላይ አገራዊ ምርትም ውስጥም ጨርሶ የማይገባ ሲሆን በሰው ልጅ ታሪክ ውስጥ የሴትን ያህል የተበዘበዘ የለም ቢባል ማጋነን አይሆንም ፡፡  እንደ ጃፓን ባሉ አገራትን ጭምር የሴቶች በቤት ውስጥ የሚሰሩት ልጅን በማሳደግ ፣ ቤትን በማፅዳት ልብስንና ቤትን በማፅዳት ምግብ በማዘጋጀት በመሳሰለው የሚደርጉት የጉልበት ሴቷን ተዋፅኦ ጨርሶ በአገራዊ ምረት ውስጥ ባለመካተቱ ነው ፡፡

ለምሳሌ የወሊድ ፈቃድን ብንወስድ የወሊድ ፈቃድ ከተወሰነ በላይ ቢያድግ ሴቶች ቀጣሪ አያገኙም የሚል ስጋት አለ ፡፡ ራሳቸው ሴቶቹ በዚህ ገፍተው አይሄዱም ምክንያቱም ይህ ሴቶችን ይስ የስራ የመያዝ መብትን ያጣብባል በሚል ነው ፡፡

ለምሳሌ እየሱስ ክርስቶስ ከቀራጮች ጋር ሲመገብ ሲያዩ ክርስቶስ የስነ - ምግባር ደረጃን ዝቅ እንዳደረገው አድርገው ተቃዋሚዎቺ ፈሪሳውያንና ሰዱቃውያን ተችተውት የነበረ ቢሆንም ገምተው ነበረ ይሁን እንጂ በአለም ላይ ካሉ ሃይማኖቶች ከአንድ ሴት በላይ አታግባ ፣ አታመንዝር፣ቀኝ አይንህ ብታሰናክል አውጥተህ ጣላት የመሳሰሉት የእየሱስ ክርስቶስ አስተምህሮዎች ክርስትናን ሃይማኖት የስነ - ምግባር ወይም የሞራል ደረጃ እጅግ ከፍ ያደርጉታል ፡፡

ሃዋርያው ጳውሎስ አይሁድን ከክርሰትና ለማስታረቅ ^‹‹ስር ቅርንጫፍን ይሸከማል እንጂ ፣ ቅርንጫፍ ስርን አይሸከምም^›› ብሏል ፡፡

ውስጣዊ ፃድቅነት ፣ እንዲሁም ክርስቶስ የሙሴን ህግጋት ሊያፀና እንጂ ሊሽር እንዳልመጣም ተናግሯል ፡፡ ፈሪሳውያን ግን ስህተትን በመፈለግ እስቲ የሙሴን ህግ ተቃርኖ ይፈርድ ይሆን በሚል የሙሴን ህግ ይቃረን ይችላል ብለው የሚገምቷቸውን ነገሮች እያመጡ ዳኝቱን ጠይቀውታል ፡፡ ለምሳሌ በዝሙት የተያዘች ነች ያሏትን ሴት ፊቱ በማምጣት እስቲ በድንጋይ ተወግራ ትገደል ብሎ ይፈርድ እንደሆነ ፈትነውታል ፡፡ ነገር ግን እነሱ በባልጠበቁት ሁኔታ ከመሀከላችሁ ሃጢአት የሌለበት እስቲ ይውገራት ፣ ሲል አንዳቸውም በድንጋይ ለመውገር ሳይደፍሩ ጥለው ሄደዋል ፡፡ በተመሳሳይም እንዴት በሰንብት ይፈውሳል በማለት ሲፈትኑነት እንዴት ከቀራጮች ጋር ይበላል ፣በማት ሲያጉረመርሙበት ቆይተዋል ፡፡